چکیده:
با توجه به اهمیت صنایع کارخانهای بهعنوان موتور محرکه توسعه اقتصادی، شناسایی منابع رشد صنعتی از نظر سیاستگذاری و برنامهریزی حایز اهمیت است. در این مقاله از مدل چنری آنگونه که بهوسیله کاووسی اصلاح شده است، استفاده میشود. دادههای آماری مربوط به تولیدات صنعتی صنایع کارخانهای با کدهای ISIC دو رقمی و اطلاعات مربوط به ارزش واردات و صادرات براساس کدهای SITC به قیمت ثابت محاسبه شده است. نتیجه مطالعه نشان میدهد، اگرچه ارتقای صادرات در رشد تولیدات صنعتی ایران در دوره یادشده مثبت بوده، اما اهمیت آن در رشد تولیدات صنعتی ناچیز است و جایگزینی واردات نیز منفی بوده و به معنای آن است که واردات جایگزین تولیدات داخلی شده است. به عبارت دیگر، در دوره یادشده در کشور صنعتزدایی صورت گرفته است. این یافته، مهمترین عامل رشد تولیدات صنعتی را گسترش تقاضای داخلی نشان داده است.
خلاصه ماشینی:
جدول ١- بررسي نسبت واردات به تقاضاي داخلي و نسبت صادرات به توليدات داخلي طي (به تصویر صفحه مراجعه شود) تخمين کمي منابع رشد صنعتي در صنايع کارخانه اي ايران ٥ همان گونه که در جدول شماره ١ ملاحظه مي شود نسبت صادرات به توليدات در مجموع از بالاي ٨ درصد در سال ١٣٧٥ به بالاي ١٧ درصد در سال ١٣٨٥ افزايش يافته و پس از آن با نوسان هايي به حدود ١٤ درصد در سال ١٣٨٨ رسيده است .
يوسفي (١٩٩٤)، در تحقيق خود به بررسي کمي نقش جايگزيني واردات ، ارتقاي صادرات و تقاضاي داخلي در رشد و توسعه صنعتي طي سال هاي ١٣٣٩ تا ١٣٦٦ اقدام کرده و به اين نتيجه رسيده است که جايگزيني واردات تا مرحله توليد کالاهاي مصرفي صورت گرفته ، اما جايگزيني واردات در مورد کالاهاي واسطه اي و سرمايه اي ناچيز بوده است .
٦- نتيجه گيري هدف اين مقاله بررسي و تخمين اهميت نسبي نقش جايگزيني واردات و ارتقاي صادرات در رشد توليدات صنايع کارخانه اي طي دوره زماني ١٣٧٥ تا ١٣٨٨ بوده است .
با توجه به اين يافته ها مي توان نتيجه گرفت که طي دوره مورد بررسي ، واردات جايگزين توليدات داخلي شده و صادرات صنعتي نقش بسيار ناچيزي در رشد صنعتي داشته و مهم ترين منبع رشد صنعتي افزايش تقاضاي داخلي بوده است .
M (July 1986), Trade Policy and Industrialization in an Oil- Exporting Country:The Case of Iran, The Journal of Developing Area,Vol. 20.
Yousefi Mohammadgholi (Jan-May 1995), the Impact of Oil Export Earnings on the Economy of OPEC Countries, an Empirical Investigation, Indian Economic Journal, Vol. 42.