چکیده:
هدف این پژوهش، ارائه رویکردی مبتنی بر آموزههای اسلامی برای مطالعه انگیزش است، بهگونهایکه زمینة نظریة انگیزش بر مبنای اندیشه اسلامی فراهم گردد. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده که ابتدا به شناسایی مفاهیم اساسی مرتبط با انگیزش در متون دینی پرداخته، سپس ارتباط این مفاهیم را با یکدیگر در یک چارچوب منطقی مورد بررسی و در قالب یک نمودار به عنوان طرح اولیه ارائه شده است. مفاهیم اساسی بهدستآمده از متون دینی، که نقش انگیزشی دارند، عبارتند از: نیت، اراده، شوق، غرایز و شهوات (نیازها) و عقل. علاوه بر این، پژوهشهای تجربی انجام گرفته نیز حاکی از آن است که شناختها، گرایشها، نظام ارزشی، اهداف و تقویتکنندههای محیطی نقش اساسی در رفتارها دارند. نتایج پژوهش نشان داد هر رفتاری که انسان انجام میدهد، مجموعهای از عوامل بهصورت چندوجهی در آن دخالت دارند. اما اینکه تأثیر کدام دسته از عوامل بیشتر است، بستگی دارد به اینکه فرد در کدام مرحله از تحول قرار دارد، ارضای کدام یک از نیازهای او در آن مرحله از تحول اولویت دارد، فرد از چه باورها و گرایشهایی برخوردار است و از کدام نظام ارزشی پیروی میکند، اهداف او چیست، و بالاخره، در چه شرایط محیطی قرار گرفته
This research seeks to present an approach to the study of motivation، based on Islamic teachings، in an attempt to prepare the ground for developing a motivation theory based on Islamic thought. The paper، which uses a descriptive-analytical method، first explores the basic concepts about motivation in religious texts، then investigates their mutual relations in a logical context to present it as a primary pattern in a schematic form. The basic concepts which are derived from religious texts and which have motivational role include: intention، will، desire، instincts and needs and intellect. Moreover، experimental research works، indicate that cognitions، tendencies، axiological system، targets and vital environmental factors play a basic role in the pattern of behavior. The research results show that a number of multiple factors is involved in every human behavior. As for the answer to the question which factors are more effective، a number of things should be considered; such as what stage of development a person is، which of his/her needs should be satisfied first in that stage of development، what kind of beliefs and attitudes he/she holds، which axiological system he/she follows what aims is he/she after and finally in what circumstances he/she is.
خلاصه ماشینی:
"امام صادق انگیزه خوردن را در عین حال که رفتار بی واسطه و مستقیم انسان می داند، به خدا نسبت می دهد و ما را به این امر یادآور می شود که چگونه خداوند در عوامل درونی انگیزش نقش دارد و بسیاری از اوقات ما نسبت به آن ناهشیار هستیم.
ج. مبانی انسان شناسانه شناخت انسان و ویژگی های او از پیش نیازهای اصلی برای ورود به مباحث روان شناختی، از جمله بحث انگیزش است؛ زیرا این ویژگی ها به ما کمک می کند تا ساحت های وجودی، صفات، امیال و غرایز، و نیازهای انسان را بهتر بشناسیم و این گونه مباحث در شناخت عوامل انگیزشی امری اجتناب ناپذیر است.
برای نمونه، در دوره اول کودکی، یعنی دو سه سال اول نیازهای فیزیولوژیکی- عاطفی (غرایز) نقش بیشتری در رفتارهای انگیزی دارند؛ زیرا در این دوره، هنوز کودک از شناخت کافی و لازم برخوردار نیست و روان بنه های شناختی او انسجام لازم را ندارد.
پژوهش های روان شناختی نیز نشان می دهد که کودک در دو سال اول در دوره حسی- حرکتی قرار دارد که تحول شناختی- عاطفی مراحل اولیه خود را طی می کند و شخصیت بیشتر جنبه بنی دارد؛ یعنی، رفتار انگیزشی بیشتر برای ارضای غرایز و نیازهای فیزیولوژیکی- عاطفی کودک است.
در این نظریه، ضمن توجه به همه عوامل درونی- نیازهای فیزیولوژیک، نیازهای روانی، غرایز و امیال - و عوامل بیرونی مانند، مشوق های محیطی، ساختارهای عصبی- زیستی که در رفتارهای انگیزشی نقش اساسی دارند نیز مدنظر قرار گرفته اند."