چکیده:
«اثر سینمایی» ازجمله موارد مهم در فهرست آثار قابل حمایت در حقوق مالکیت فکری بوده و از مقررات حمایتی آن بهرهمند است. بررسی سیر تاریخی پیدایش و حمایت حقوقی از این دسته آثار، بیانگر آن است که شناسایی اثر سینمایی بهعنوان اثری مجزا و مستقل، بر خلاف سایر آثار قابل حمایت، با موانعی روبرو بوده که عمدهترین آنها عبارتاند از: تعیین موضوع حمایت و تعیین پدیدآورندۀ اثر سینمایی. این مقاله، تلاش میکند تا با بررسی تطبیقی قوانین ملی و داخلی فرانسه و انگلستان از یکسو و قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان ایران (مصوب سال 1348) از سوی دیگر، سابقۀ تاریخی این دو چالش را مورد تجزیه و تحلیل و مقایسه قرار دهد. از نتایج مهم بررسی حاضر که به آن اشاره شده، ضرورت رفع نیازهای موجود در حوزۀ حقوق آثار سینمایی با مدنظر قرار دادن تجربههای سایر کشورها و نظامهای حقوقی پیشرو توسط قانونگذار ایرانی است تا موضوع حمایت در آثار سینمایی، تعیین و با توجه به این موضوع، پدیدآورندۀ اثر نیز شناسایی شود.
خلاصه ماشینی:
بررسی سیر تاریخی پیدایش و حمایت حقوقی از این دسته آثار، بیانگر آن است که شناسایی اثر سینمایی بهعنوان اثری مجزا و مستقل، بر خلاف سایر آثار قابل حمایت، با موانعی روبرو بوده که عمدهترین آنها عبارتاند از: تعیین موضوع حمایت و تعیین پدیدآورندۀ اثر سینمایی.
از نتایج مهم بررسی حاضر که به آن اشاره شده، ضرورت رفع نیازهای موجود در حوزۀ حقوق آثار سینمایی با مدنظر قرار دادن تجربههای سایر کشورها و نظامهای حقوقی پیشرو توسط قانونگذار ایرانی است تا موضوع حمایت در آثار سینمایی، تعیین و با توجه به این موضوع، پدیدآورندۀ اثر نیز شناسایی شود.
از سوی دیگر ماهیت خاص فیلم و شیوۀ تولید آن، از همان ابتدای پیدایش موجب شد تا بهعنوان یکی از شاخههای صنعت عکاسی مورد توجه و حمایت قرار گیرد، چراکه بیش از نیم قرن قبل از سینما، صنعت عکاسی به منصۀ ظهور رسیده و فیلم نیز درواقع تعدادی عکس و تصویر متوالی بود که توسط فرایند فیزیکی ـ مکانیکی بهصورت متحرک به نمایش درمیآمد.
<FootNote No="125" Text="Copyright Act,1956–Sec. 8"/> در این قانون، آثار سینمایی، از آثار عکاسی و نمایشی تفکیک و با توجه به این تفکیک، تعریف ویژهای از فیلم و اثر سینمایی بدین شرح ارائه شد: «هرگونه سکانس ضبطشده بر روی هر حامل مادی بهگونهای که استفاده از آن حامل مادی به یکی از طرق ذیل مقدور شود: الف: قابلیت و امکان نمایش بهعنوان تصاویر متحرک؛ ب: قابلیت و امکان ضبط بر روی سایر حاملها بهنحویکه امکان نمایش آنها همچنان وجود داشته باشد.