چکیده:
نقش اطلاعات در کشورداری یکی از موضوعات اساسی در مطالعات اطلاعاتی و علوم سیاسی است. مقاله حاضر، با تمرکز بر نقش اطلاعات در مردمسالاری دینی به عنوان یکی از اشکال دولت مدرن، اقدام به واکاوی جایگاه اطلاعات در این نوع نظام سیاسی کرده است. نویسندگان مدعیاند که اطلاعات در نظامهای مردمسالار دینی ابزاری در خدمت تشخیص مصلحت و تثبیت رویهها، قواعد و ارزشهای نظام مردمسالارند. از سوی دیگر، برآنند که کارکرد و نقش سازمانهای اطلاعاتی در نظامهای مردمسالار دینی و غیر دینی تفاوتی با یکدیگر ندارد. البته، از نظر آنان محدودیتها و رویههای نظارت بر اطلاعات در مردمسالاریهای دینی بیشتر از مردمسالاریهای غیر دینی است.
The role of Intelligence in statecraft is one of the main issues of Intelligence studies and political science. This article with a focus on the role of intelligence in religious democracy as a kind of modern state، tries to distinguish the status of intelligence in this system. Authors argue that intelligence is a tool of expediency diagnosis and a tool of religious democratic rules consolidation. They also claim that there is no difference in intelligence functions among religious and non-religious democracies. Albeit، they argue، limiting rules and intelligence control practices in religious democracies are more that non-religious ones.
خلاصه ماشینی:
اطلاعات ، مردم سالاری ، مردم سـالاری دینـی، مـردم سـالاری غیـر دینـی ، تشخیص مصلحت ، تثبیت نظام مردم سالار * دکترای روابط بین الملل از دانشگاه تهران ** دکترای علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی فصلنامه مطالعات راهبردی سال هفدهم شماره دوم تابستان ١٣٩٣ شماره مسلسل ٦٤ مقدمه سرویس های اطلاعاتی یکی از ویژگی های دولت مدرن اند، به گونه ای که در همـه انـواع نظـام هـای سیاسی، از دیکتاتوری گرفته تا مردم سالاری ، هیچ دولتی وجود ندارد که فاقد نهاد اطلاعـاتی باشـد.
با پیروزی انقلاب اسلامی و گذار از نظام اقتدارگرای سلطنتی به نظام مـردم سـالار مبتنـی بـر ارزش ها و اصول دینی، اندیشمندان و متفکران بومی در دهه اول جمهـوری اسـلامی بـه مقایسـه الگوی نوین کشورداری با نظام های اقتدارگرا می پرداختند، اما از دهه دوم انقلاب و به ویـژه پـس از فروپاشی شوروی، مهمترین تلاش فکری در جامعه اندیشمندان بومی، تلاش برای تبیـین ایـده مردم سالاری دینی در برابر مردم سالاری غیر دینی و غربی مبتنی بر لیبرالیسم بوده است (افتخاری، ١٣٨٨: ٧٤).
از آنجایی که یکی از پرسش های نوشتار حاضر شباهت و تفاوت اطلاعـات در نظـام هـای مردم سالار دینی و غیر دینی است ، می توان گفت سرویس های اطلاعاتی در مردم سالاری ها (چه دینی و چه غیر دینی) به طور یکسان ملزم به رعایت قواعـد و ارزش هـای پایـه مـردم سـالاری مانند احترام به رأی اکثریت ، حقوق شهروندی، آزادی های مدنی، قانون مداری و پاسخ گویی در کنش های اطلاعاتی خود (اعم از سیاست گذاری ، سازمان دهی و عملیات اطلاعاتی) هسـتند.