چکیده:
هدف از تحقیق حاضر، بررسی ویژگیهای شغلی داوران فوتبال ایران براساس مدل ویژگیهای شغل (JCM) بود. جامعۀ آماری پژوهش، 172 نفر از داوران و کمکداوران شاغل در لیگ برتر و دستۀ اول فوتبال کشور تشکیل بودند. نمونۀ آماری برابر با جامعۀ آماری انتخاب شد که در مجموع نظرهای 157 داور (91 درصد) بررسی شد. ابزار جمعآوری اطلاعات پرسشنامۀ ویژگیهای شغلی جاکو (2004) با مقیاس هفت ارزش لیکرتی بود که روایی صوری و محتوایی آن را 12 نفر از استادان صاحبنظر دانشگاهی و داوران فوتبال بازبینی کردند و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ تأیید شد (91/0 =r ). از طریق روش حداقل مجذورات بخشی (PLS)، مدل پژوهش ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تنوع مهارت (33/0R2= )، اهمیت وظیفه (26/0R2= )، استقلال (12/0R2= )، پردازش اطلاعات (16/0R2= ) و بازخورد (32/0R2= ) تأثیرات معناداری بر حالات روانی مربوط به خود داشتند. از طرف دیگر، بهترین حالت روانی برای پیشبینی پیامدهای نگرشی و رفتاری، حالت روانی معنادار بودن کار بود (05/0P≤). با توجه به اینکه هیچکدام از حالات روانی سبب رضایت کلی داوران از شغل آنها نشد، بهنظر میرسد که بررسی متغیرهای میانجی دیگری در مدل ویژگیهای شغلی داوران فوتبال ضروری است. بهطور کلی، پیامدهای نگرشی و رفتاری داوران فوتبال اغلب از طریق ویژگیهای شغلی تنوع مهارت و اهمیت وظیفه و معنادار بودن کار تحقق مییابند.
The purpose of the present study was to explore of job characteristics among Iranian soccer referees based on Job Characteristics Model (JCM). The statistical society was selected from soccer referees in premier league and A-league. The statistical samples were chosen equal to the statistical society; therefore 157 elite soccer referees were examined. The data were collected by a seven-point Likert scale Jacko’s questionnaire (2004) which its content and face validity was confirmed by 12 university expert and soccer referees and Cronbach’s Alpha coefficient was used to test the reliability (r =. 91). To compare and modeling the core job characteristics of soccer referees، Mauchly’s W، Huynh-feldt tests and Partial Least Squares (PLS) were used. Results show that characteristics of skill variety (. 79)، specialization (. 77)، feedback from job (. 62)، process information (. 61)، autonomy (. 53)، task significant (. 50)، problem solving (. 27)، had significant effects on core job characteristics among soccer referees، respectively. Given that criteria psychological states did not have any effects on general satisfaction، it seems that other mediator variables are needed for JCM of soccer referees. On the whole، attitudinal and behavioral outcomes of soccer referees mainly achieved through characteristics of skill variety and task significant، and psychological state of meaningfulness of the work.
خلاصه ماشینی:
با توجه به اینکه هیچ کدام از حالات روانی سبب رضایت کلی داوران از شغل آنها نشد، به نظر می رسد که بررسی متغیرهای میانجی دیگـری در مـدل ویژگـی هـای شـغلی داوران فوتبال ضروری است .
بنابراین به نظر می رسد توجه به ماهیت درونـی شـغل داوران فوتبال مورد غفلت قرار گرفته است و با انجام این پژوهش ضمن آنکه مدل ویژگـی هـای شـغل بـه طـور جدی در ورزش به چالش فراخوانده می شود، از طرف دیگر می توان به بسـیاری از مشـکلات انگیزشـی و رضایت درونی داوران فوتبال پاسخ داد، زیرا داوران فوتبال بـرای عملکـرد و قضـاوت کـم اشـتباه بایـد از مهارت های گوناگون خود مانند مهارت های جسمانی ، روانی ، بازی خوانی ، مدیریتی و غیره استفاده کننـد که نشان دهندة اهمیت ویژگی های وظیفه و تنوع مهارت در داوران است .
از طرف دیگر، یافته هـای پـژوهش نشان داد که از طریق توسعة شغل (تنوع مهارت و اهمیت وظیفه ) می توان در داوران فوتبـال پیامـدهای انگیزشی ایجاد کرد که این فرایند به واسطة حالت روانی معنادار بودن کار در داوران امکان پذیر می شـود.
به هر حال با مرور مطالعات گذشته مـی تـوان نتیجـه گرفـت کـه حـالات روانـی معنادار بودن کار، مسئولیت پذیری و آگاهی از نتایج واقعی کار برای دستیابی بـه پیامـد رضـایت شـغلی کافی نیستند و متغیرهای دیگری مانند سـلیس بـودن کـار، تعهـد سـازمانی ، دلبسـتگی شـغلی ، تعهـد حرفه ای و چالش های مرتبط با کار مـی تواننـد بـه مثابـة نگـرش هـای شـغلی و میـانجی در روابـط بـین ویژگی های شغل و پیامدهای نگرشی به ویژه رضایت کلی از شغل قرار گیرند.
"The Importance of the Critical Psychological States in the Job Characteristics Model: a Meta-Analyses and Structural Equations Modeling Examination".
"A multivariate Test of the Job Characteristics Theory of Work Motivation".