چکیده:
چکیده دنیا ازجمله مقولاتی است که تفسیر و برداشتهای مختلفی از آن شده است و دربارۀ بهرهمندی از آن، دیدگاههای افراطی و تفریطی وجود دارد. در مقالۀ حاضر، تحلیلی رابطۀ میان تدین و بهرهمندی از دنیا با توجه به کلام امیرمؤمنان علی (ع) در نهجالبلاغه مطالعه و بررسی شده است. آن حضرت (ع) از سویی با بیان ویژگیهای مذموم دنیا و عواقب دنیاطلبی و از سوی دیگر با تأکید بر استفادۀ صحیح از دنیا، زندگی دنیوی انسان دینمدار را در مسیر حیات اخروی او میدانند که این همان دنیاداری دینمدارانه است. راهکار دستیابی به این زندگی، زهد و شاخصۀ آن ارجحیت دین بر دنیا است.
خلاصه ماشینی:
آن حضرت (ع ) از سـويي با بيان ويژگي هاي مذموم دنيا و عواقب دنياطلبي و از سوي ديگر با تأکيـد بـر استفادة صحيح از دنيا، زندگي دنيوي انسـان ديـن مـدار را در مسـير حيـات اخروي او مي دانند که اين همان دنياداري دين مدارانه است .
ايـن آثـار در نهج البلاغه در موارد زير بيان شده است : الف ) دوستي و علاقه به دنيا، دشمني با آخرت را درپي دارد؛ چراکه دنياي حرام و آخرت دو راه جدا از هم هستند و رونده به سوي آن دو، هرگاه به يکي نزديک شود، از ديگري دور مي شود(← نهج البلاغه ، ١٣٨٧ ش: حکمت ١٠٣)؛ يعنـي حـداقل نتيجـة پرداختن به دنيا براي دنيا، غفلت از آخرت اسـت ، چنـان کـه اميرالمـؤمنين علـي (ع ) مي فرمايند: النّاس في الدّنيا عاملان عاملٌ عمل في الدّنيا للدّنيا قد شغلته دنياه عن آخرته .
بيان ويژگي هاي مذموم دنيا، عواقب دنياطلبي و عبرت آمـوزي از گذشتگان (← نهج البلاغه ، ١٣٨٧ ش: خطبه هاي ١١١ و ١٨٢)، ذکر نمونه هـايي از زندگي حضرت رسـول اکـرم (ص ) (← همـان ، خطبـة ١٠٦)، حـذف حاکمـان و فرمانروايان دنياپرست از منصب هاي سياسي (رسـولي محلاتـي ، ١٤٠٥ ق: ١/ ٤٠٧)، بازگرداندن حقوق ضايع شده (جورداق ، ١٣٧٧ ش: ٦٣)، برقراري عـدالت در تقسـيم مواهب دنيوي (مکارم شيرازي ، ١٣٧٥ ش: ١٢/ ٣٩٢) و سـيرة ايشـان در بهـره منـدي منافع دنيوي (نهج البلاغه ، ١٣٨٧ ش: خطبه هاي ١٢٨ و ٢٢٤، و حکمـت ٧٧؛ نيـز ← هاشمي خوئي ، ١٣٥٨ ش: ٢١/ ١١٣)، همگي بيانگر اين واقعيت است که دنياپرستي و دنياطلبي هرگز در ديدگاه اميرالمؤمنين (ع ) جايي نداشته است .