چکیده:
با توجه به تحولات معاصر، پرداختن به اندیشه انقلابی اسلامی
مشکلات گذشته را ندارد. برخی از پژوهشگران اعتقاد دارند که اندیشه
انقلابی از برخی بحرانهای درونی رنج میبرد که از جمله آنها میتوان
به رکود و عدم پویایی در مبانی فکری اشاره کرد. روند تحولات جنبش
اسلامی نشان میدهد که نوسازی اندیشه انقلابی یک نیاز اساسی است.
حسن الترابی، راشد الغنوشی و سید محمدحسین فضل الله از زمره طراحان
ایده نوسازی اندیشه انقلابی اسلامی هستند. اکنون بیش از هر زمان دیگری
جنبش اسلامی پذیرای متغیرهاست و رشد خودانتقادی، مردمگرایی و علنی
شدن جنبش اسلامی، نشان دهنده تحولات مثبت قابل توجهی در خط سیر
اندیشه انقلابی اسلامی میباشد.
زکی میلاد در فصل سوم کتاب تحولات و خط سیر اندیشه اسلامی
معاصر به بررسی تحولات اندیشه انقلابی اسلامی پرداخته و مهمترین
چالشهای آن را برشمرده است.
خلاصه ماشینی:
"باید تأکید کرد که مشکلات اندیشه انقلابی به عنوان یک زیر ساخت معرفت شناختی، از واقعیت جنبش اسلامی به عنوان یک زیر ساخت عینی و رفتاری جداپذیر نیست؛ یعنی بین جنبههای نظری و عملی و جنبههای معرفتی و رفتاری تداخل جنجال برانگیزی وجود داشته و جدایی بین آنها وجود ندارد و در امر ارتباط بین این دو جنبه نمیتوان مرز بندی کمی و کیفی خاصی ارائه داد؛ زیرا این رابطه و تفسیر آن با کلیت جنبش به عنوان یک واحد معرفتی و عینی مرتبط است که از نظر ماهیت، مؤلفهها، روش، زمان و جامعه ویژگیهای خاص خود را دارد.
همین طور اندیشه حزب آزادی بخش اسلامی آشکار گردید و در سال 1952 موجودیت خود را اعلان کرد؛ 3 ـ در دهه شصت اندیشه انقلابی سید قطب بروز یافت و بخشهای گستردهای از جنبش اسلامی به آن اهتمام ویژهای کردند؛ 4 ـ در دهه هفتاد منابع مذکور در اندیشه انقلابی نزدیک است که بر دنیای عرب سیطره یابد در حالی که دنیای عرب را کشمکشها و اعتراضهای فراوانی فرا گرفته است؛ 5 ـ در دهه هشتاد، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پدیده اندیشه انقلابی شیعی بروز یافت؛ 6 ـ در دهه هشتاد تا نود، منابع اندیشه انقلابی اسلامی تنوع یافتند و به تحول در اهتمام به این اندیشه کمک کردند."