چکیده:
توسعه صنایع روستایی به عنوان یکی از مهمترین سیاستگزاری های توسعه روستایی کشور محسوب می شود. صنعتی سازی روستایی راهبردی است که ابزارهای مناسب برای متنوع سازی اقتصاد روستایی را فراهم می آورد و با ایجاد اشتغال و افزایش و توزیع متعادل تردرآمدها، سطح زندگی روستاییان را بهبود می بخشد و موجب کاهش مهاجرت روستاییان به شهرها میشود. نقش زنان روستایی در توسعه و بخصوص توسعه صنایع روستایی مورد توجه بوده است. در اکثر جوامع، بخش صنایع دستی یکی از تواناترین بخش های اقتصادی هرکشور است، که تولیدات آن حاصل کار چند میلیون خانوار روستایی می باشد. دست بافته های عشایر در ابتدا برای تامین نیازهای اساسی و خود مصرفی بوده، ولی بعدها با گسترش مناسبات پولی- کالایی و متداول شدن دادو ستد، بخشی از این محصولات به بازارهای ملی و بین الملی راه یافت. در این مقاله صنایع دستی ورنی بافی(Varni) مورد مطالعه بوده، و روش تحقیق کتابخانه ای و مشاهدات میدانی بوده است. ورنی یکی از زیرانداز های سنتی منطقه آذربایجان می باشد. ورنی دست بافته ای است که از لحاظ تکنیک بافت، بین گلیم و قالی قرار دارد. و این صنایع به صورت وسیع و بدون نقشه و به صورت ذهنی توسط زنان و دختران عشایر "ارسباران" و مناطق روستایی بافته می شود. صنایع دستی عشایر متنوع و وابسته به تولید فراورده های دامی است. طبق بررسی های انجام شده، بیش از نصف جمعیت عشایرآذربایجان شرقی به کار صنایع دستی"بافت ورنی" مشغول هستند. تولید ورنی بیشتر در فصل قشلاق ایل انجام میشود. درحال حاضر تولید ورنی در سطح جهانی منحصر به ایران است.
خلاصه ماشینی:
"ویژگی های صنایع دستی عبارت است از 1- انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید توسط دست، ابزار و وسایل دستی 2- حضور موثر و خلاق انسان در تولید و شکل بخشیدن به محصولات ساخته شده و امکان ایجاد تنوع و پیاده کردن طرح های مختلف در مرحله ساخت این گونه فرآورده ها 3- داشتن بار فرهنگی متکی بر ذوق و سلیقه و فرهنگ و آداب و رسوم محلی 4- قابلیت ایجاد و توسعه در مناطق مختلف (شهر، روستا و حتی در جوامع عشایری) 5- قابلیت انتقال تجربیات و رموز و فنون تولیدی به صورت سینه به سینه و یا طبق روش استاد و شاگردی 6- این صنایع به عنوان مکمل بخش کشاورزی و دامداری مورد توجه قرار میگیرند.
نتیجهگیری صنایع روستایی منبع با ارزش اشتغال زایی و ایجاد درآمد است و میتواند وسیله مهمی برای توسعه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی جوامع روستایی باشد و ورنی در میان عشایر ارسباران، روستاهای کلیبر، خدا آفرین، هوراند، روستاهای بخش مرکزی ارسباران و دیگر مناطق کشور از رونق قابل توجهی برخوردار بوده و زنان روستایی در ترویج و بافت صنایع دستی و بخصوص بافت ورنی نقش اساسی دارند."