چکیده:
امروزه بسیاری از متفکران لازمه تبدیل مشارکت توده ای به مشارکت فعال وسازمان یافته را در تاسیس احزاب به معنای واقعی کلمه می دانند و آن را مرحله تکمیلی از مراحل انقلاب اسلامی به شمار میآورند که چنین امری در جهت تضمین تداوم و تعادل نظام ضروری است. اکنون که کشور در فرایند فراز و نشیب های نوسازی، توسعه و بحرانهای آن قرار دارد تقاضای مشارکت سیاسی نیز رو به افزایش است و بدیهی ست که شاخصه اصلی توسعه سیاسی به مشارکت سیاسی می باشد. مشارکتی که خود برخورد از ابزار های کارآمد و سازمانهای نهادمند باشد. نگاهی اجمالی به نظام سیاسی کشورمان بیانگر این نکته می باشد که احزاب بمعنای حقیقی کلمه شکل نگرفته اند بلکه گروهها ی سیاسی بنام حزب در ایام انتخابات موقتا فعالیت کرده و بعد از آن هیچ رابطه دقیق و تعریف شده ای میان نمایندگان حزبی و خود حزب وجود ندارد بنابراین اگرآسیبها و موانع تحزب برطرف شده و حزب به معنی صحیح کلمه شکل بگیرد تاثیر به سزائی در کاهش خطاهای انتخاباتی داشته و مسیر توسعه سیاسی را هموارتر خواهد نمود.
To days, the moste of thinkers and authorities beleive that establishing the
parties in real sence is necessary to replace active, organized and regular
participation by mass participation and they consider it as completed stage
form Islamic republic stage that such matter is essential to guarantee continuity
and balance of Islamic system. Now that country exposes to place at the
process of ups and downs of revolution and its crisis, the demand of political
participation increases too, it;s evident that basic index of political
development is based on political partipation. This kind of participation has
efficient tools and structured organizations, so the most significant factor to
create active and real participation is party and organized challenges, but not each organization or party, rather structured organizations during the time and
efficient contents. By glancing over our political system of country, it,s clearly
evident that the parties weren,t established in a real sense, rather political
groups called the party hare temporary activities in days of election and after
that , there isn,t precise and defined relationship between members of the party
and the party itself. There fore, if destructive obstacles and damages are
resolved and the real parties are formed, then it will significantly affect on
decrease of elections errors.
خلاصه ماشینی:
در رابطه با نقش این جمعیتها در انقلاب مشروطه ، خانم لمبتن محقق مشروطه می نویـسد: « تعجبی ندارد اگر بگویم که جمعیتهای مختلفی در نخستین مراحل نهضت مدرنیزه کردن ایران که منجر به انقلاب مشروطه شد سهم مهمی داشتند و انقلاب تا حد زیـادی مـدیون فعالیـت ایـن انجمـن هـای مخفی است (باقری خوزانی ، ١٣٨٣: ١) به طور کلی از ویژگیهای دوران مشروطیت ، آشنایی ایرانیان با مدرنیسم و لیبرالیـسم و انتقـال جنبـه هائی از ویژگی های نظری آن به ایران بود، اما حضور دولت مرکزی خودکامه در این جامعـه از یکـسو و ضعف بورژوازی بویژه بورژوازی صنعتی از دیگر سو باعث شد که لیبرالیسم و ویژگی های جامعه مـدرن نتواند در این جامعه پابگیرد لذا اگر چه احزاب برای اولین بار در زمان انقلاب مـشروطیت شـکل گرفتنـد ولی همانطور که نهاد مشروطیت نتوانست در ایران پایه محکمـی پیـدا کنـد، احـزاب نیـز بـا سرنوشـت مشابهی روبرو شدند (علمداری ، ١٣٨٥: ٣) در دوران حکومت رضاشاه احزاب سیاسی در خفقان به سر مـی بردنـد و فعـالیتی در سـطح جامعـه نداشتند به طوری که رضاخان در بازگشت از ترکیه کلیه مظاهر مدرنیسم دولتـی و آمرانـه را وارد ایـران کرد، اما نه تنها حزبی نساخت که احزاب بر آمده از مشروطه را نیز از عرصه عمومی و سیاسی حذف کرد (قوچانی ، ١٣٨٤: ١) دوره پس از شهریور ١٣٢٠تا کودتای ٢٨مرداد ١٣٣٢ دوره جدیدی از زندگی و تاریخ ١٤ ◊ کشور ماست .
برخی از مهمترین نواقص و موانع را به شرح ذیل بیان می کنیم : الف ) اصل ٢٦ قانون اساسی به صراحت اعلام می دارد که « احزاب ، جمعیـت ، انجمـن هـای سیاسـی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیت های دینی شناخته شده آزادنـد» و مـاده ٦ قـانون فعالیـت احـزاب مصوب ١٣٦٠ نیز تصریح می کند که :« فعالیت گروهها آزاد است » ولی به رغم این تصریح هـا فعالیـت حزبی در ایران رونق ندارد و مهمترین مراسم سیاسی کشور از جمله انتخابات ریاست جمهوری و مجلس شورای اسلامی کمتر در قالب رقابت های سیاسی جدی بین احزاب برگزار می گردد.