چکیده:
سلفیه بهصورت یک جریان فکری ـ مذهبی به شیوهای انتقادی در بین جامعه اهل سنت ظاهر شد، بهتدریج رنگ سیاسی به خود گرفت، و درنهایت به یک جریان فکری سیاسی تبدیل گردید. با وجود این، پس از مدتی منازعات فکری و عقیدتی موجب اختلاف میان رهبران و طرفداران این جریان گردید. دستهای از آنها به نام «جامیه» در کنار حکومت قرار گرفتند و اطاعت از سلطان را لازم دانستند. دسته دوم «سروریه» نام گرفتند که با تشکیک در تقلیدگرایی و با فردیسازی فتوا زمینه خروج بر سلطان را فراهم کردند. دسته سوم به نام «قطبیه» نسخه بیگانه را برای کشورهای اسلامی نفی کردند و شعار جهادگرایی و حق مجازات سلطانی که رفتار اسلامی نداشته باشد را تبلیغ کردند. و درنهایت، دسته چهارم تشکیک در تقلیدگرایی سروریه و جهادگرایی قطبیه را درهم آمیختند و بهنام «القاعده» مبارزه جهانی و افراطگرایی را عملیاتی نمودند. در مقاله حاضر با گزارشی از این جریانهای سلفی، چگونگی تحول پدیدآمده در جریان سلفیه، از انتقاد تا افراطگرایی، توضیح داده میشود. از دیدگاه حاکم بر مقاله، مهمترین عامل این تحول، شرایط سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر کشورهای اسلامی و فرایندهای حاکم بر مناسبات این کشورها در نظم جدید جهانی است.
خلاصه ماشینی:
او با اشاره به مضمون این حدیث معروف که برای شناخت حق از باطل باید رجـال را به وسیلة حق شناخت نه حق را به وسیلة رجال ، معتقد است کـل بنـی آدم از جملـه حـاکم ممکن است خطا کنند و بر افروخته شدن آتش عـداوت و دشـمنی در میـان حرکـت هـای اسلامی معاصر به سبب جهل علمی و عملی نسبت به پیشوایان اول است و نباید نسبت به خطای علما و نوشته های آن ها سکوت کرد، بلکه نقد آن هـا موجـب تصـحیح مسـیر امـت می شود (همان : ٢٣-٦٠) عبدالمجید الطرابلسی عضو اخوان المسلمین اسـت کـه در مـدت سـیزده سـال وزارت اوقاف سوریه ، یک هزار مسجد برای سلفی ها احداث کرد.
جامی هـا جهـادی را قبول دارند که حاکم دستور آن را داده باشد، اما این ها معتقدند که مسلمانان باید به صورت فردی و با استنباط شخصی ، زمان جهاد را تشخیص دهند و در بحث امر به معروف و نهی از منکر هم مخصوصا در جایی که اعمال خشونت لازم باشد خود بی نیاز از اجازة مفتـی و حاکم به اعمال سلیقة فردی می پردازند (روزنامة جمهوری اسلامی ، ١٣٩٢).
اعزام سلفی های عربستان بـه چچـن و سـوریه و دیگر کشورهای عربی ـ اسلامی و حمایت سعودی ها از آن ها هم در همین راستا قابل فهـم است (همان ).
او پیش تر در حمایـت از سلفی های افراطی در سوریه فتوا داده بود: کسانی که به دست جنگ جویان ما در سـوریه کشته می شوند، یا قتلشان واجب است ، یا گناهی ندارند، که در این صورت شـهید حسـاب می شوند و به بهشت می روند (خبرگزاری مهر، ١٣٩٣).