چکیده:
حکومت های عربستان جنوبی و اعراب جنوبی، فعالیت گسترده ای در زمینه بازرگانی داشتند. اهمیت تجارت در شبه جزیره عربستان تا آن اندازه بود که دولت های جنوب و شمال شبه جزیره را می توان از پیامدهای رونق تجارت شمرد. سرزمین یمن به دلیل بهره مندی از مواهب طبیعی فراوان، موقعیت ویژه جغرافیایی، سلطه بر شاهراههای تجاری، داشتن معادن غنی و محصولاتی خاص مانند بخور و نیز فراورده های زراعی زیاد از دیرباز در شمار کشورهای ثروت مند بود. راه های خشک سرزمین های داخلی شبه جزیره با ساخت ایستگاه های تجاری به دست سلاطین یمن، به شاهراهی پر رونق و پر رفت و آمد تبدیل گریده بود. اما این برتری تجاری با طمع ورزی دولت های رقیب، رو به انحطاط و سقوط گذاشت و دوران طلایی تجارت اعراب رو به افول نهاد و در نتیجه اعراب، قرن پنجم میلادی را در حالی به نیمه رساندند که نظاره گر کشتی های تجاری و قافله های متعدد دولت های بیگانه بودند و خود نقش فعالی در تجارت نداشتند. این مقاله می کوشد درباره تجارت یمن به پرسش های زیر پاسخ دهد: موقعیت اقتصادی جنوب عربستان (یمن) چگونه بود؟ دولت های یمن چگونه شاهراه های تجاری جهان باستان را در اختیار خود داشتند؟ و علل و عوامل سقوط تجارت دریایی و خشکی یمن چه بود؟
خلاصه ماشینی:
عامل دیگر این سقوط ، ورود دولت قدرت مند و استعمارگر روم در عرصه بـین المللـی بود که توانست هلال خصیب ؛ یعنی سـرزمین هـای شـمال شـبه جزیـره را یکـی پـس از دیگری تحت نفوذ خود درآورد و پس از آن با چیرگی بر مصر قـدرت دریـایی یکـه تـاز در دریای سرخ ، مدیترانه و اقیانوس هند گردد.
سرزمین یمن به عنوان عربستان خوش بخت با بهره برداری از بهترین زمین های شـبه جزیره ، بارندگی کافی و کوه هایی که بهتـرین و ارزش منـدترین معـادن را در خـود پنهـان کرده بود این امکان را به دولت های یمن میداد که شاهراه هـای تجـاری آن روز را تحـت سلطه خود آورند و علاوه بر صدور کالاهای ارزش مند خود از این کانال های تجاری، نقش واسطه گری را میان جهان شرق و غرب به خوبی ایفا کنند.
فشارهای خارجی، دولت های یمن را ضعیف میکرد اما شکسـتن سـد مـأرب در سـال ١١٧ م ، اقتصاد و زراعت یمن را به نابودی کشاند تا این که دولت اکسـوم بـه بهانـه هـای مختلف ، حمله هایی را در سال ١٧١ م و ١٧١ م به یمن ترتیـب داد و بـا شکسـت دولـت حمیری دوم ، تجارت یمن را برای همیشه به ویرانی کشاند.
راه دریایی جنوب عربستان به سوی هند تـا قـرن اول مـیلادی در دسـت عـرب هـای جنوب بود که محصولات آفریقای شرقی و هندوستان را به وسیله شتر از مأرب بـه سـوی شمال میبردند و در این راه از مکه عبور کرده به سوی شام یا مصر میرفتند و این گونه از خطر دریانوردی دریای سرخ آسوده بودند.