چکیده:
جنگهای صلیبی (1096 ـ 1270 م) خشونتبارترین و خونینترین برخورد اروپای سده میانه با ملتهای مسلمان و تمدن اسلامی بود که خسارتهای انسانی و مادی فراوانی به دنبال داشت. این نبردها منجر به توسعه ارضی اروپا، نجات مزار مقدس، اشغال دایمی سرزمین فلسطین و تشکیل امپراتوری اروپایی در جنوب و شرق مدیترانه نشد اما پیآمدهای مهمی به ویژه برای اروپاییان داشت که از پایههای اصلی نهضت رنسانس در اروپا محسوب میشوند. در این مقاله به برخی از آثار و دلایل عدم کامیابی صلیبیان در بهرهمندی قابل قبول از تمدن و فرهنگ درخشان اسلامی اشاره شده است. سربازان و روستاییان گرسنه و محرومی که به دنبال شوالیههای ماجراجو و کشیشان متعصب برای فتح سرزمینهای اسلامی به راه افتاده بودند، فاقد فضیلت و استعداد کافی برای دریافت اندیشهها و دستآوردهای علمی و فرهنگی مسلمانان بودند. سبک زندگی شهرنشینی مسلمانان با وجود جذابیت تاثیر چندانی در روش و منش زندگی مجاهدان صلیبی در بازگشت به سرزمینهایشان نگذاشت اما نباید انکار کرد که بذر تردید و بیاعتمادی به دین مسیحیت در ذهن و جان آنان رویید و در عصر روشنگری تردیدهای توده مردم، زمینههای نهضت اصلاح دینی را فراهم کرد. همچنین در میان مجاهدان متعصب صلیبی، افراد هوشیار و دانایی وجود داشتند که از سرمایه علمی و فرهنگی مسلمانان بهرهمند شدند که در این مقاله به آنان اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
این نبردها منجر به توسعه ارضی اروپا، نجات مزار مقدس ، اشغال دائمی سرزمین فلسطین و تشکیل امپراتوری اروپایی در جنوب و شرق مدیترانه نشد اما پی آمدهای مهمی به ویژه برای اروپاییان داشت کـه از پایه های اصلی نهضت رنسانس در اروپا محسوب می شوند.
در طول نبردها و اردوکشیهای دویسـت سـاله صـلیبیان بـه سـرزمین های مسـلمان ، نیروهای نظامی فئودالی (شوالیه ها) برای مقابلـه بـا حکومت هـای مسـلمانان بـه بسـیجی گسترده دست زدند و تحت فرماندهی شاهانی چـون فردریـک بارباروسـا (ریـش قرمـز) و / کنراد سوم پادشاهان آلمان ، لویی هفتم ، لویی نهم (سن لویی) و فیلیپ اگوسـت پادشـاهان فرانسه ، فردریک دوم (کبیر) پادشاه آلمان و ایتالیا، ریچارد شیردل پادشاه انگلستان و آنـدره دوم پادشاه مجارستان به شام ، فلسطین و مصر لشکرکشی کردند.
مهم ترین دست آورد این نبردها برای صلیبیها و اروپاییان ، تشکیل حکومت لاتین بیت المقدس (١٠٩٩ ـ ١١١١ م ) بـود کـه در نخسـتین اردوکشی صلیبیان در فلسطین شـکل گرفـت و پیوسـته در کشـمکش بـا امـرا و شـاهان مسلمان بود.
بنـابراین ، بـا وجود شکست هایی که برخی از فرامانروایان مسلمان مانند قلیچ ارسلان سلجوقی، کریوغـا (کتبوغا) حاکم موصل ، عمادالدین و نورالدین زنگی و به ویژه صـلاح الدین ایـوبی (کـه بـه سلطنت لاتینی بیت المقدس پایان داده بود) بر صلیبیان وارد آوردند صلیبیان حدود دویسـت سال ، شهرها و قلعه هلایی را در لبنان ، شام و فلسطین در اختیار داشتند.
در واقع با وجود این که تصوف دارای قدمتی تاریخی در جهان اسـلام اسـت امـا پـیش روی، توسعه و تکامل آن در میان مسلمانان شامات و فلسطین از آثار جنگ های صلیبی بود.