چکیده:
آرمان گرایی در هنر ، ادبیات ، فلسفه و ... به شکل های متفاوتی در متون ادبی تجلی کرده است. در اندیشه های فلسفی و عرفانی،کسانی چون ابن سینا ، ابن طفیل و سهرودی این کمال جویی را در قالب داستان های فلسفی، تمثیلی و رمزی به نام حی بن یقظان به تصویرکشانده اند. این داستان ها شرح عروج آدمی به یاری حی بن یقظان به جاودانه های حیات تأله است. این مقاله ضمن بررسی و تحلیل حقیقت حی بن یقظان به تعیین عینی آن می پردازد و بیان می دارد که تبلور حقیقی آن در وجود انبیای عظام و در رأس آنها پیامبر اکرم(ص) و ائمه اطهار (علیهم السلام) بوده است و ثابت می کند که بعد از آنها و در زمان غیبت کسی که توانست در میان علما و فقهای شیعه به معنی حقیقی حیات بیداری را بر دوش بگیرد و تحقق عینی حی بن یقظان باشد ؛ امام خمینی(ره) بود.که علاوه بر تعالی و رشد انسانها؛ حکومتی را که در طول تاریخ، انبیا ی کرام و ائمه ی عظام و به تأسی از آنها علماء شیعه در پی تحقق آن بودند بنیان نهد.و حکایت های تمثیلی و خیالی حی بن یقظان را که در ذهن بسیاری از مردم به تمثیلات افسانه ای و افسانه های تمثیلی تبدیل شده بود ؛ به حقیقتی عینی تبدیل نماید.
خلاصه ماشینی:
این دو خصیصه در داستان های فلسفی، تمثیلی و رمزی کسانی چون ابن - سینا، ابن طفیل و سهروردی در قالب شخصیتی به نام حیبن یقظان به تصویر کشیده شده است ؛ شخصیتی که با سلاح عقل نظری و عملی به یاری سالکان میرود تا بر جنود ظلمانی درون و برونشان غلبه کنند و از این راه به حیات درون و بلاد آباد دست بیابند.
چنان که در داستان حیبن یقظان بوعلی «یاران راوی» نماد قوت های او هستند که راوی خود از شرارت آنان بی خبر است ولی پیر برنا وی را علاوه بر اینکه از این شرارت ها آگاه میکند؛ نحوه ی مبارزه با آن ها را نیز آموزش میدهد.
از این روی است که در زمان تبعیدشان در نجف برای عملی کردن هدف ائمه معصوم (علیه السلام ) ضرورت تغییر حکومت از سوی امام مطرح شد و در همان ابتدای نهضت خواستار تغییر حکومت و خروج شاه از کشور بودند در حالیکه برخی علما به ایشان میگفتند در شرایطی که یک مستأجر را نمیشود بیرون کرد شما چطور میخواهید شاه را بیرون کنید؟ (رجائی، ١٣٨٨ ج ٣: ١٥٦) امام خمینی(ره ) به عنوان «حی بن یقظان » ابتدا برای بیداری اسلامیو هدایت جامعه به سوی تشکیل حکومت اسلامی، برنامه های مبارزاتی خود را در کتاب ولایت فقیه بیان نمودند: ١.
٣- قیام ١٥ خرداد ١٣٤٢: با فرا رسیدن ماه محرم سال ١٣٤٢ امام خمینی(ره ) تلاش نمودند از این ماه در جهت تحقق آرمان های اسلامی استفاده نمایند، از همین رو پیشنهاد کردند که کلیه روحانیون سراسر کشور موضوع سخنرانی خود را به اقدامات خلاف اسلام شاه اختصاص دهند.