چکیده:
انگیزة اصلی سیاست های حمایتی در بخش کشاورزی را میتوان کمک به رشد و توسعه اقتصادی، حمایت از اشتغال و سرمایه گذاری، حفظ تولید داخلی و کاهش وابستگی به خارج برای دستیابی به شرایط مناسب زندگی نام برد. مطالعه حاضر به محاسبه شاخص برآورد حمایت از تولیدکننده بخش کشاورزی برمبنای سه نرخ ارز موجود در کشور (نرخ ارز رسمی مبادله ای، بازار آزاد و واقعی) و بر پایه قیمت های ثابت سال ١٣٧٦و قیمت های جاری پرداخته است . با توجه به محدودیت های آماری در مورد برخی از سریهای زمانی(از جمله آمار هزینه حمل و نقل جاده ای)، دورة٨٩-١٣٧٤در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که شاخص برآورد حمایت از تولیدکننده (PSE) در طی سال های مورد بررسی دارای نوسان های متعددی است و به صورت منظم ، روند صعودی یا نزولی را طی نمیکند به طوری که درصد برآورد حمایت از تولیدکننده براساس نرخ ارز رسمی در قیمت جاری دردوره ١٣٧٤-١٣٨٠روند افزایشی داشته اما در دوره ١٣٨٠-١٣٨٥با کاهش همراه بوده است . البته در این میان ،حمایت ها در سال ١٣٨٣افزایش چشمگیری داشته است که دلیل آن اختصاص حداکثر حمایت بودجه ای دولت بوده است . پس از آن ، حمایت ها روند صعودی یافته به طوری که بیشترین میزان حمایت در طول دوره ، متعلق به سال ١٣٨٧می باشد. این نتیجه تقریبابرای هر سه نرخ ارز صادق است .
خلاصه ماشینی:
نتایج نشان داد که شاخص برآورد حمایت از تولیدکننده (PSE) در طی سال های مورد بررسی دارای نوسان های متعددی است و به صورت منظم ، روند صعودی یا نزولی را طی نمیکند به طوری که درصد برآورد حمایت از تولیدکننده براساس نرخ ارز رسمی در قیمت جاری دردوره ١٣٧٤-١٣٨٠روند افزایشی داشته اما در دوره ١٣٨٠-١٣٨٥با کاهش همراه بوده است .
آمارمورد نیاز برای محاسبه PSE عبارت است از: قیمت های تولیدکننده در سطح مزرعه ،میزان و ارزش صادرات و واردات محصولات در طی سال های ١٣٧٤-١٣٨٩برای تعیین ارزش های FOB وCIF، میزان حقوق ورودی ،میزان تولیدهرمحصول برای کل کشور و به تفکیک استان ها،حاشیه های بازاریابی محصولات مورد نظر یاهزینه های بازاریابی و فراوری محصولات ، هزینه های حمل ونقل محصول از مرز تا مزرعه و بالعکس ،مسافت بین استان ها و همچنین فاصله هر یک از مرزها تا هریک از استان ها(براساس اطلس راه های ایران )،آمار مربوط به نرخ های ارز(رسمی ،بازارآزاد،واقعی )،ارزش کل تولیدات بخش کشاورزی درهر سال ،ارزش افزوده بخش کشاورزی درهر سال ،پرداخت های بودجه ای دولت ،عوارض صادراتی در طی سال های مورد بررسی که همگی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مراجعه مستقیم به مرکز آمار ایران ، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ،دیوان محاسبات کشور، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان شیلات ایران ، سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای، مؤسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی، شرکت سهامی پشتیبانی امور دام کشور، سازمان توسعه تجارت ایران ، مؤسسه پژوهش های برنامه ریزی، اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی و گمرک جمهوری اسلامی ایران به دست آمده اند.