چکیده:
این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی و استنتاجی و به منظور بررسی ارتباط میان مهم ترین راه های کسب معرفت یعنی عقل و حس از نظر ابن سینا و تاثیر آن در برنامه درسی انجام شده است. در این تحقیق، مشخص گردید که عقل و حس در کسب بیش تر معرفت های بشری به هم وابسته اند. حس، زمینه رشد، شکوفایی و توانایی عقلانی انسان را فراهم می آورد و عقل نیز در شفاف سازی و اعتباربخشی به معرفت های حسی یاری می رساند. با اینکه این دو با هم در ارتباطی متقابل می توانند بر شناخت و دانش آدمی بیفزایند، ولی عقل به عنوان نیروی ممیز انسان از حیوان و اعتباربخش معارف بشری، در جایگاه برتر قرار دارد و با عقل فعال در ارتباط است. چنین نگرشی، دلالت هایی در برنامه درسی در پی دارد که در این تحقیق برخی از مهم ترین آن ها در قالب هدف، محتوای برنامه درسی و روش های آموزش و یادگیری مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن اند که شناخت و قرب به خداوند، هدف غایی برنامه درسی را تشکیل می دهند. اهمیت و اعتبار عقلی و قابلیت فهم نیز مهم ترین اصول حاکم بر محتوای برنامه درسی است. فعال بودن فراگیران و به کارگیری حواس مختلف آنان نیز از جمله اموری اند که در آموزش و یادگیری باید مورد توجه واقع شوند.
The main aim of this study is to determine the model of School builder NGOs and discovery of the common relations based on path analysis. The population is country-wide selected through stratified random sampling based on the variables and the samples (22*15) and Morgan and Kerjesi model to select 370 persons as the sample. To measure the psychological، social and cultural factors taken from 13 tests such as NEO personality test، optimism، general self-efficiency، modernity beliefs، religious beliefs، materialistic values، metaphysical values، basic needs (qualification and special relations)، moral self-independence، moral motivation، promotion motivation، moral emotions، and humanitarianism. Analysis of the quantitative and qualitative data was done by SPSS 20 and Lisrel، respectively. The main factors of humanitarianism consisting of instinctive morality، monotheistic morality، self-oriented morality and the coefficient of the standard beta were meaningful، .49، .13، .24، respectively at .01 level of significance. The other intervening factors reported in the self-oriented variable include personality traits (B=.28)، internal values (B=.45)، and external values (B=.13). The moderating variable of humanitarianism in instinctive morality reported include traits of personality (B=.33)، internal values (B=.28)، external values (B=.26) and social factors (B=.24). In monotheistic morality personality traits (B=.75)، internal values (B=.66)، external values (B=.84)، and social factors (B=.10). Therefore، humanitarianism is a function of self-oriented morality، instinctive morality، and monotheistic morality. Moreover، humanitarianism morality is an implicit functions of personality traits، internal values، and social factors.
خلاصه ماشینی:
با این وجود، پیرامون چنین ارتباطی و در جهت روشن ساختن ابعاد آن، مسائلی از این دست مطرح میگردند که ابنسینا چه تعریفی از عقل و حس ارائه میدهد؟ چه نوع کارکردهایی برای آنها در نظر میگیرد؟ در دیدگاه وی، هر کدام از عقل و حس از چه میزان و سهمی در پیدایش و پالایش معرفت برخوردارند؟ آیا آن دو بر یكدیگر تأثیر متقابل دارند یا تنها یکی بر دیگری اثر میگذارد و به آن اعتبار میبخشد؟ ارتباط آن دو در هر یک از معرفتهای تصوری و تصدیقی چگونه است؟ این مقاله در صدد است تا در گام نخست چنین مسائلی را بررسی نماید و سپس، نتایج آن را در برنامة درسی به کار بندد.
بر این اساس در این مقاله، پس از تعریف مفاهیم اساسی و توضیح کارکردهای عقل و حس، نخست نقش آن دو در پیدایش معرفت و ارتباط میان آن دو در هر یک از معرفتهای تصوری و تصدیقی بیان میگردند؛ سپس، از تأثیر چنین ارتباطی بر مهمترین عناصر برنامۀة درسی شامل هدف، محتوا و روش آموزش و یادگیری سخن به میان میآید و در پایان، نتیجهگیری از مباحث ارائه میشود.
یکی از کارکردهایی که ابنسینا بر آن تأکید مینماید این است که معرفتهای حسی، جزئیاتی را برای انسان فراهم میآورند و عقل کلیاتی را از آنها از طریق عمل تجرید انتزاع میکند.
اصول حاکم بر محتوای برنامۀ درسی ارتباط بین عقل و حس از نظر ابنسینا، بر انتخاب محتوای برنامۀة درسی اثر میگذارد و اصولی را فرا روی آن قرار میدهد که در زیر دو مورد از مهمترین آنها توضیح داده میشوند.