چکیده:
بندر «سیراف» مهمترین بندرگاه بازرگانی ایران از اواخر عصر ساسانی تا اوایل قرن پنجم هجری بود که موقعیت جغرافیایی
ویژه آن و دسترسی نزدیک به آبادترین شهر جنوب ایران یعنی شیراز و فیروزآباد امکان تبادل کالا را برای بازرگانان و دریانوردان آن
فراهم مینمود. سیراف در تاریخ دریانوردی ایران سهم و موقعیت مهمی دارد و بررسی تاریخی تحولات و کیفیت افول آن موضوعی
است که هنوز به طور کامل به آن پرداخته نشده است. از آنجایی که در حال حاضر یکی از بزرگترین ذخایر گاز جهان در سواحل این
بندر تاریخی کشف شده و سرمایهگذاری بزرگی برای استخراج آن صورت پذیرفته است، میتوان گفت که پس از یک هزاره باز هم
«سیراف» به موقعیتی ممتاز در اقتصاد ایران دست یافته است. در این مقاله به اختصار، کیفیت تحولات این بندر مهم مورد بررسی قرار
گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"ق / 982 تا 1056م شاهد یک دوره هفتاد و چند ساله درگیریهای خانگی بین مدعیان دیلمی و جنگهای نژادی ترک و دیلمی و شبانکاره بود، جنگهایی که امکان هر گونه رونق و آبادانی را از این منطقه سلب نموده و نهایتا باعث شد تا فارس به مدت تقریبی یک قرن از صحنه سیاسی و اقتصادی جنوب محو گشته و جای خود را به نفوذ و اقتدار کرمان دهد.
در نیمه نخست قرن پنجم هجری، یعنی درست یک هزار سال پیش از این تاریخ، بازرگانان، دریانوردان، صنعتگران و بسیاری از شهروندان «سیراف» به کیش، جده، هرموز، زبید و قلهات مهاجرت کردند و شهر و دیار خود را به ناچار ترک نمودند و سرمایه مادی و معنوی خود را برای ادامه حیات به دیگر بنادر و جزایر منتقل ساختند و به این ترتیب بندر «سیراف» که روزگاری به عنوان «دروازه چین و خزانه پارس و خراسان» شهرت داشت، در نیمه اول قرن پنجم هجری و درست یک هزاره پیش از این، از صحنه اقتصادی منطقه خارج شد و رونق پیشین را از دست داد.
اما اکنون در نیمه نخست قرن پانزدهم قمری و «پس از یک هزاره» طولانی و طاقتفرسا خاموشی و سکوت، شرایط و موقعیتی مناسب برای تولد مجدد حیات اقتصادی و اجتماعی بندر سیراف و نواحی مجاور آن به وجود آمده است و این بندر و مردم صبور و مقاوم آن میتوانند «پس از یک هزاره» باز هم از «سیراف» و رونق و شکوفایی و رشد آن خوشحال و شادمان باشند."