چکیده:
دوره مشروطه و سالهایی که منتهی به آن شده، شاهد بروز و ظهور سازمانها و نهادهای اقتصادی بسیاری بر اثر مواجه شاه و روشنفکران با غرب بوده است. تلاشهای بیشماری به جهت اصلاح امور اقتصادی صورت گرفته و با توجه به حضور و فعالیت چشمگیر تجار، میتوان این دورهها را دورههای فعال اقتصادی نامید؛ اما در این میان آنچه کمتر دیده شده و به آن پرداخته شده، ویژگیهای رفتاری و سبک زندگی ایرانیان به خصوص در شهرها بوده است. سوژه انسانی و نیز مباحث مستقیم مربوط به اقتصاد معیشتی امر مغفول در اسناد تاریخی و تحلیلهای تاریخی پس از آن است. توجه به این مهم که اوضاع اقتصادی چگونه بر افراد سهل یا تنگ میگرفته، ماجرایی است که جزء به اختصار و تنها در زمانهای قحطی روایت نشده است. این پژوهش تلاش دارد که ابتدا چهرهای از ایرانی دوره پایانی قاجار به لحاظ سبک زندگی و استفاده از کالاهای فرهنگی و یا ضروری ارایه دهد. از طرف دیگر بر اساس اندک دادههایی که از قیمتها و اوضاع اقتصادی از ابتدای دوره ناصری تا برآمدن رضاخان در اسناد، سفرنامهها و کتب تاریخی متعدد وجود دارد، تصویری از وضعیت اقتصادی، سبد مصرفی و درآمدی خانوارهای ایرانی ارایه دهد. در نهایت الگوی تورم سالانه، دلایل پیدایش تورمهای حاد مقطعی، اوضاع روستاییان و شهرنشینان در قبال تورم موجود و نیز برخی اسناد از ویژگیهای درآمدی مردم در آن دوران از نتایج این پژوهش بوده است..
خلاصه ماشینی:
"طبیعتا این قبیل وسایل مورد استفاده طبقه بالا بود که مشکلی برای هزینه کردن پولشان نداشته و از دیگر سو توانایی استفاده از پول خود را در دیگر مصارف نیز نداشتهاند؛ اما نباید از نظر دور داشت که استفاده از وسایل مصرفی و تجملی در هر سطحی با توجه به شرایط اقتصادی که داشتند، دیده میشد و علاقه به استفاده از وسایل زینتی و تجملی علاقهای عام در میان ایرانیان بوده است.
درباره من و خروار که بیشترین استفاده از آنها شده سه عدد برابری متفاوت به کیلوگرم وجود دارد (جمالزاده، 1335) بعد از تغییر مقیاسها از طریق مطابقت دادن تلاش در اصلاح جدول شده است؛ - تفاوت گزارشدهندگان و گاهی تفاوت شهرها باعث میشود که معیارهای مقایسه چندان دقیق نباشد، اما اگر هدف به دست دادن حدود قیمتها و تغییراتی که در این سالها در مایحتاج عمومی مردم ایجاد شده باشد، میتوان از این جدول استفاده خوبی نمود؛ - منابع هر ستون مشخص شده است و در همه ستونها تغییرات مقیاس برای بهدست آمدن قابلیت تطبیق بهکار برده شده است؛ - احتمال تفاوت در مرغوبیت کالاهای یاد شده در طول سالهای مختلف وجود دارد و این اختلاف ممکن است بر روی قیمتها تاثیرگذار باشد؛ - حجم فروش هر کالا بر روی قیمتها تاثیر میگذارد.
- <رجوع شود به تصویر صفحه> در جدول بالا چند نکته وجود دارد که باید بدان توجه نمود"به جهت مقایسه بهتر ارقام ارایه شده برای برخی از اقلام مصرفی در شهر مشهد در سالیان مختلف، به ازای هر کیلوگرم به قران میتوان مشاهده نمود از آنجایی که این جدول کاملا از یک منبع بهدست آمده، قابلیت مقایسه آن بیشتر است."