چکیده:
این پژوهش با هدف ارزشیابی چگونگی بازتاب آسیب های مربوط به الگوهای مصرف و تولید در کتاب های درسی برگزیده پایه های ششم و هفتم انجام شده است . فهرست آسیب ها با مراجعه به منابع موجود انتخاب شدند. روش تحقیق ، تحلیل محتوا و شیوه تحلیل داده ها آنتروپی شانون و سنجش فراوانی است . جامعه آماری ، کتاب های درسی منتخب پایه های ششم و هفتم دوره آموزش عمومی بود که تمام جامعه آماری بررسی شد. ابزار پژوهش نمون برگ تحلیل محتواست که روایی آن از طریق تحلیل محتوا و پایایی آن بر اساس الگوی پایایی اسکات برابر با ٠/٨٥ برآورد شد. یافته ها نشان دادند که در کتاب های درسی پایه های ششم و هفتم از مجموع هفت مولفه «آسیب های الگوی مصرف »، تنها به سه مولفه «اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید»، «مصرف توام با اتلاف و اسراف » و «رعایت نشدن عدالت بین نسلی در مصرف منابع عمومی » اشاره شده است . از ظرفیت کتاب های هدیه های آسمانی ، فارسی ، تفکر و پژوهش و کار و فناوری برای بازتاب مطالب مرتبط با موضوع اصلاح الگوی مصرف استفاده نشده است . در بخش آسیب های الگوهای تولید نیز از هفت کتاب پایه ششم تنها به مولفه «بهره وری پایین » و در پایه هفتم ، به مولفه «بی تناسبی رشد واردات با رشد تولید» در قالب یک پرسش ، اشاره شده است ؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که در قالب کتاب های درسی منتخب ، متون مرتبط با «آسیب های الگوی مصرف و تولید»، سازگاری اندکی با محتوای کتاب های درسی منتخب دارند.
خلاصه ماشینی:
یافته های تحلیل کتاب های درسی مطالعات اجتماعی پایه های ششم و هفتم نشان می دهد که به مؤلفه «مصرف توأم با اتلاف و اسراف »، در قالب ٢٢ عبارت پرداخته و به مؤلفه های «مصرف با رشدی سریع تر از تولید»، «مصرف ناعادلانه »، «بهره وری پایین و با رشد نامناسب » و «اتلاف منابع عمومی در برنامه ریزی و اجرای طرح های عمرانی» اشاره نشده است .
جدول ٢- توزیع فراوانی ، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت عبارات مرتبط با آسیب های الگوی مصرف علوم تجربی اندازه ضریب مؤلفه کتاب سال کتاب سال جمع بار اطلاعاتی اهمیت ششم هفتم مصرف با رشدی سریع تر از تولید ٠ ٠ ٠ ٠ ٠ مصرف توأم با اتلاف و اسراف ٠ ٥ ٥ ٠ ٠ مصرف ناعادلانه 0 0 0 0 0 اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید ١١ ١ ١٢ ٢/٩٥٧ ١ بهره وری پایین و با رشد نامناسب ٠ ٠ ٠ ٠ ٠ رعایت نشدن عدالت بین نسلی در 0 0 1 1 0 مصرف منابع عمومی اتلاف منابع عمومی در برنامه ریزی و 0 0 0 0 0 اجرای طرح های عمرانی جمع 2/957 18 7 11 اطلاعات جدول شماره ٢ نشان می دهد که در همگی صفحات کتاب های علوم تجربی پایه های ششم و هفتم از مجموع ١٨ عبارت ، بیشترین فراوانی و ضریب اهمیت ، مربوط به مؤلفه «اتلاف منابع طبیعی و عوامل تولید» است .