چکیده:
سالهای آغاز و انجام سلسلههای شاهی ایرانیان در پیش از اسلام، به واسطه عدم توجه محققان به اسناد عصری، عموما و
عمدة بر اساس تقریب، آنهم بر مبنای تقویم میلادی سامان داده میشود. و حال آنکه دقت در اسنادی از دوران پیش از اسلام که همزمان با
وقایع فراهم آمده است، به دقتی درخور، سنوات نه تنها آغاز و انجام سلسلهها، بلکه سنوات مربوط به دیگر وقایع را روشن میکند. این
مقالت، بر اساس اسناد عصری، به سالهای شروع و ختم سلسلههای اشکانی و ساسانی میپردازد.
خلاصه ماشینی:
"» چنانکه در این گلنوشته، که یکی از چند و چندین سند عصری بازمانده از دوران اشکانیان است، ملاحظه میشود و همچنین در دیگر گلنوشتهها و پوستنوشتههای به دست آمده تصریح شده است، برابری دو گاهشماری «شاهی» و «کهن» 65 سال است: گاهشماری کهن گاهشماری شاهی 232168 -167-167 651 در این صورت، سال اول (1) تأسیس تقویم اشکانیان (گاهشماری شاهی، آتش شاهی) مطابق سال (65) گاهشماری کهن (تقویم اسکندری) بوده است.
حال با عنایت به مجموعه اطلاعات سنواتی حاصله از سنگ گور خواسک، کتیبه ستون بیشاپور، انجامه کتاب التنبیه والاشراف و مطابقت تقویم اسکندری و سال تأسیس تقویم اشکانیان، و نیز مطابقت تقویم هجری قمری و تقویم یزدگری، جدول سالماری این تاریخها را سامان میدهیم، با این تذکر که به جهت فراهم آمدن امکان مقایسه نتایج حاصله از این جدول سالماری با آنچه فرنگیها درباره تاریخ ایران سر قلم رفتهاند، لازم مینماید که تقویم میلادی را نیز به جدول سالماری وارد کنیم، و چون با این محاسبه ساده که امسال که 1384 هجری (خورشیدی) است، مطابق سال 2005 میلادی است: سال میلادی سال هجری 20051384 -1383-1383 6221 پس سال 622 میلادی مطابق سال 1 هجری بوده است و در این روند، سالهای قبلاز مبدأ میلادی را با علامت (ــ) نمایش میدهیم (جدول صفحه بعد): [به تصویر صفحه مراجعه شود.
این تصریحات ـ که لابد از منابع کهن نقل شده ـ حکایت از آن دارد که ساسانیان، آغاز سلطنت اردشیر را مبدأ تاریخ خود قرار داده بودهاند و از آن مبدأ تاریخگذاری میکردهاند، چنانکه کتیبه روی ستون بیشاپور به سال 58 از آن مبدأ سامان یافته است، چنانکه مسعودی، در التنبیه والاشراف، سال 345 هجری قمری را مطابق سال 738 از آن مبدأ ثبت کرده است."