چکیده:
در این مقاله، مدلی ترکیبی مبتنی بر روشهای تحلیل سلسلهمراتبی (AHP)- تحلیل مؤلفههای اصلی (PCA)- تحلیل پوششی دادهها (DEA) برای ارزیابی عملکرد شرکتهای بیمه در ایران ارائه میشود و با استفاده از آن، چهارده شرکت بیمه با سیزده شاخص استاندارد، رتبهبندی میشوند. با توجه به ضعف مدل DEA، در مسائلی با متغیرهای زیاد و واحدهای تصمیم کم، از روش PCA برای کاهش بعد مسئله استفاده میشود. از طرفی، نتایج رتبهبندی بهدستآمده از روش PCA-DEA، کاملا عینی و تنها بر مبنای الگوی دادههاست؛ بنابراین، با استفاده از مدل AHP، نظرهای کارشناسی را در رتبهبندی وارد میکنیم. در انتها، رتبهبندی، یکبار بهوسیلة مدل پیشنهادی و یکبار با مدل PCA-DEA انجام و نتایج این دو روش، با هم مقایسه میشوند و دربارة آنها بحث میشود. نتایج مدل ارائهشده نشان میدهد که سه شرکت بیمة دانا، رازی و دی، رتبههای اول تا سوم را بهدست میآورند.
This paper presents a combined Data envelopment analysis (DEA) – Principal component analysis (PCA) – Analytical hierarchy process (AHP) to achieve the efficiency scores and ranks of the insurance companies. Fourteen insurance companies with thirteen input and output variables have been considered for the purpose of this study. Since، the DEA model is sensitive to the number of variables in comparison to number of DMUs، to reduce data dimension، the PCA method is used. Obviously، the final ranks from PCA-DEA model is very subjective and only based on the pattern and distribution of data sets. Therefore، for incorporating the expert preferences، the AHP model is combined with two previous models and the final ranking is done by the integrated DEA-PCA-AHP and PCA-DEA model. The results of the proposed model indicates tht three companies Dana، Razi and Dey are top ranks.
خلاصه ماشینی:
ارائۀ مدل ترکيبي براي ارزيابي عملکرد و رتبه بندي شرکت هاي بيۀم ايران با استفاده از نظر خبرگان هاشم يمراني ١، رامين قاريزاده بيرق ٢، سعيد شفيعي کليبري 3 در اين م اله، مدلي ترکيبي مبتني بر روشهاي تحليل سلسلهمراتبي )AHP(- تحليل مؤلفههاي اصلي )PCA(- تحليل پوششي دادهها )DEA( براي ارزيابي يملکررد شررکتهراي بيمه در ايران ارائه مي شود و با استفاده از آن، چهارده شرکت بيمه با سيزده شاخص اسرتاندارد، رتبهبندي مي شوند.
تحليل پوششي دادهها )DEA(، يک روش برنامهريزي خطي غير آماري براي اندازهگيري کارايي نسبي واحدهاي تصميم گيري )DMUs( است که شامل چندين ورودي و خروجي مي شود.
روش تحليل مؤلفههاي اصلي )PCA(، نويي روش آماري است که براي رتبهبندي و کاهش بعد دادهها استفاده مي شود.
از آنجا که در اين مطالعه، تعداد متغيرهاي ورودي و خروجي از تعداد DMU بيشتر است، براي بهبود قدر تفکيک پ يري DEA، از روش PCA استفاده شده است.
در پژوهش يائو و همکاران )٢٠٠٧( با تکيه بر دادههاي ٢٢ شرکت بيمة فعال در کشور چين در دورٔە ١٩٩٩-٢٠٠٤، کارايي تکنيکي با استفاده از روش DEA محاسبه و سپس يک مدل اقتصادسنجي براي شناسايي يوامل اصلي بهرهوري بهکار گرفته شده است.
اين م اله، روشي ترکيبي با استفاده از مدل تلفي ي AHP-PCA-DEA براي رتبهبندي شرکتهاي بيمهاي ايران ارائه مي کند که در قسمتهاي بعدي به مدلسازي و توضيح آن خواهيم پرداخت.
نتيجه گيري در اين م اله، يک روش جامع ارزيابي با استفاده از مدل تلفي ي AHP-PCA-DEA براي رتبهبندي شرکتهاي بيمهاي ايران ارائه مي شود.