چکیده:
زیبایی شناسی قصص قرآن کریم به معنای شناسایی بخشی از جمال و هنر بیان قرآن است. قرآن کریم کتاب داستان سرایی نیست، اما قصه های واقعی خویش را که اهداف دینی ـ تربیتی دارند، با قالبی هنری، اسلوبی بلاغی و تصاویری زنده و پویا بیان کرده که با اندک دقتی می توان به جنبه های هنری آن در محتوا و ساختار پی برد. ساختار هندسی قصص مذکور به گونه ای ارائه شده اند که می توان بیشتر عناصر داستانی همچون عنصر شخصیت، حادثه، گفت وگو، پی رنگ، زمان و مکان را در آنها یافت و بررسی کرد. این عناصر با توجه به هدف و کارکرد قصه ها در مواضع مختلف به گونه ای خاص به کار گرفته شده اند؛ چنانچه سه مورد اول به طور برجسته در قصص قرآن به کار رفته اند؛ پی رنگ نیز باعث ارتباط محکمی میان اجزای قصص قرآن شده، اما دو مورد اخیر اهمیت چندانی نداشته و کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین هیچ یک از عناصر قصص در قرآن کریم، مقصود بالذات نیستند. در تحقیق حاضر سعی بر آن است که علاوه بر بیان کلیاتی، مانند: مفهوم لغوی و اصطلاحی دو کلمه زیبایی و قصه، اسلوب، روش عرضه و عناصر قصص قرآن کریم بررسی شود.
The aesthetics of the stories of holy Quran means identification of beauty and art in its expression. The Quran is not a book of fictions، but its real stories، with religious and educational purpose، have artistically been expressed، with a rhetorical style and dynamic images that one can realize its artistic aspects in content and structure. The geometric structure of its stories makes it possible to find and study most of fiction writing elements such as character، incident، dialogue، plot، time and place in its text. These elements have specifically been used in different positions according to the purpose and function of the stories. The first three elements، odf above-mentioned elements، have predominantly been used in Quran stories. Although plot has made a strong relation between the components of its stories، time and place are the elements have received little attentions. None of the story elements are the essential purpose of Quran. In present study، besides the terminology and lexical meaning of the words beauty and story، the style، the method of expression، and the story elements of Quran are what would be studied.
خلاصه ماشینی:
قرآن کـریم کتاب داستان سرایی نیست ، اما قصه های واقعی خویش را که اهـداف دینـی ـ تربیتـی دارنـد، بـا قـالبی هنری، اسلوبی بلاغی و تصاویری زنده و پویا بیان کرده که با اندک دقتی میتوان به جنبه های هنری آن در محتوا و ساختار پی برد.
این عناصر با توجه به هدف و کارکرد قصه ها در مواضع مختلف بـه گونـه ای خـاص بـه کـار گرفته شده اند؛ چنانچه سه مورد اول به طور برجسته در قصص قرآن به کار رفته اند؛ پیرنگ نیـز باعـث ارتباط محکمی میان اجزای قصص قرآن شده ، اما دو مورد اخیر اهمیت چندانی نداشـته و کمتـر مـورد توجه قرار گرفته است .
در تحقیق حاضر سعی بر آن است که علاوه بر بیان کلیـاتی ، ماننـد: مفهـوم لغـوی و اصـطلاحی دو کلمـۀ زیبایی و قصه ، اسلوب ، روش عرضه و عناصر قصص قرآن کریم بررسی شود.
اما ازآنجاکه بحث در زمینۀ ویژگـیهـای هنری و ساختاری قصص قرآن کریم ، عمر زیادی نداشـته و در ایـن بـاب ، کـار کمتـری صورت گرفته است ، پژوهش درباره ماهیت ، اسلوب ، عناصر و دیگـر مـوارد قصـص قـرآن ، بحثی ضروری و حیاتی به نظر میرسد.
میان حوادث و صحنه های مختلف قصص قرآن ، ارتباط محکم و زنـده ای وجـود دارد که این ارتباط به سبب برخورداری داستان از طرح (پی رنگ ) و بافت است ، به طـوریکـه اجزای قصه در راستای تأمین هدف فکری واحدی هسـتند.
نتیجه زیبایی شناسی کـه در زبان عـربی از آن بـه عنـوان «علم الجمـال » یـا «جمالیات » یـاد میشود، دانشی است که برای ارزشیابی آثار هنری به کار میرود.