چکیده:
نوشتار حاضر در صدد اثبات این مطلب است که طواف از طبقات فوقانی کعبه جایز نیست و در این راستا، آیه 29 سوره حج را که امر به طواف میکند، مورد تحلیل قرار داده و با طرح دو دیدگاه راجع به طواف، ضمن نقد دیدگاهی که معتقد به جواز طواف از طبقات فوقانی است، به تایید دیدگاه مقابل میپردازد و برای اثبات آن، به استدلالهای قرآنی و روایی تمسک میجوید.
خلاصه ماشینی:
"پرسش بنیادین که جستار پیش رو در پی پاسخ آن است، این است که آیا اطلاق طواف در آیه شریفه شامل طواف از طبقات بالاتر از کعبه نیز میشود یا خیر؟ پیشینه بحث گویا نخستین بار، عالمان شافعی مانند ابوالقاسم رافعی قزوینی در «فتح العزیز فی شرح الوجیز»، (ص302) 1 ، و سپس محی الدین نووی در «المجموع فی شرح المهذب» (8/39) و «روضة الطالبین» (2/361) و سرخسی در «المبسوط» (4/48) و محمد بن احمد الشربینی در «مغنی المحتاج» (1/487) و ابن عابدین از فقهای حنفی در حاشیه «رد المختار» (2/547) به این موضوع پرداختهاند و بر مبنای اینکه کعبه بقعه است یا خیر و آیا فضای بیت حکم بیت را دارد یا نه، حکم به جواز و عدم جواز دادهاند.
» (کلینی، 8/32) از این روایت که اطلاق روایت گذشته را در مکان طواف مقید میکند، روشن میشود که طواف دور زمین خالی از بیت نبوده و به علاوه اگر نپذیریم که طواف دور خود تپه بوده، بعید نیست که طواف به دور ربوه ناشی از چیز نورانی بوده که در روایت فوق از آن به یاقوت احمر یاد شده است؛ زیرا در هر دو روایت صفت «بیضاء تضیء کضوء الشمس و القمر» آمده است.
net) در نقد میتوان گفت جواز نماز به طرف امتداد قبله علاوه بر روایات مختلف، مستند به این آیه شریفه است {فول وجهک شطر المسجد الحرام وحیثما کنتم فولوا وجوهکم شطره} (بقره/149) که نماز به طرف مسجدالحرام را صحیح میداند، در حالی که در طواف، امر به طواف بیت شده است، ازاینرو قیاس طواف به نماز صحیح نمیباشد (رک: مکارم شیرازی، سایت ایشان)."