چکیده:
نهجالبلاغه هادی سعادت دنیوی و اخروی بشر در زمینههای مختلف فردی و اجتماعی از جمله مشاوره و راهنمایی است. هدف در این نوشتار بیان جایگاه مشورت و راهنمایی در زندگی اجتماعی با استناد به نهجالبلاغه است. یافتههای این نوشتار به روش تحقیق کیفی؛ و در محورهای: ارزش و جایگاه مشورت در جهان بینی امام علی(ع)، شیوههای مشورت کردن و مواد آموزشی و هدف مشاوره و راهنمایی از دیدگاه امام علی(ع) تبیین شده است. با توجه به اینکه جهت انجام مشاوره موفق باید با فرهنگ آن جامعه آشنا بود؛ لذا برای آشنایی با فرهنگ یک جامعه باید با دین و مذهب آن جامعه مرتبط شده تا به نتیجه موفق رسید. همچنین لازم به یاد آوری است که دین، مخصوصا اسلام، عامل سعادت و هدایت بوده و مشاوره ای که بر اساس اصول و موازین اسلامیباشد، بهترین مشاوره خواهد بود، زیرا تمام اصول و قوانین این فن را میتوان در تعالبم دینی از جمله در سخنان امام علی(ع) یافت.
خلاصه ماشینی:
"مقدمه انسان موجودی پویاست که میل به تحول و حرکت جزء ذات او میباشد و اگر این تحول و حرکت در مسیر خود به طرز صحیح هدایت نشود به گمراهی و بیراهه هایی خواهد رسید و آن گونه که باید و شاید نمیتوان رشد و تعالی پیدا کند؛ لذا بعید به نظر میرسد خداوند موجودی بیافریند، به نام انسان و نیرویی به نام اراده و اختیار به او دهد و از آن در جهت به حرکت در آمدن ، راهنمای حرکت و مقصد و هدف حرکت استفاده نشود، اگر چنین برداشتی درست باشد در نتیجه آفرینش بیهوده و باطل بوده و فعل بیهوده و عبث از ذات خداوند تبارک و تعالی دور است .
موعظه و نصیحت : یکی از مهم ترین فنون مشاوره امروزی در قالب نصیحت میباشد که امام علی(ع ) در این خصوص میفرمایند: «من نصحک فقد انجدک» (کمپانی، ١٣٦٢: ٤١٤) «هرکس شما را نصیحت کند شما را یاری کرده است »؛ عناصر موعظه ای نهج البلاغه مختلف و متنوع است .
طبق سخن امام علی(ع ) اگر مشاور از عبرت های گذشتگان استفاده کند در واقع تمام نکات - پذیرش ، پند دادن ، اطمینان دادن ، تشخیص ، ارائه صحنه ای از زندگی خصوصی، ارائه صحنه ای از زندگی شخص ثالث ، افکار ناتمام ، آگاهاندن ، تعبیر و تفسیر، هشدار دادن و در نهایت پرسش - را با اطمینان نه با شک و شبهه ، بیان و به مراجع انتقال میدهد و در این میان با تفسیر شرح وقایه به هشدار پرداخته و طبق پند بیان شده مراجع را آگاهی میبخشد و همچنین در خصوص عبرت از گذشتگان امام علی(ع ) میفرمایند: «عبرا من آثار الماضین قبلکم » (نهج البلاغه ، ١٣٨١: نامه ی ٨٣) «در آثار زندگی گذشتگان عبرت های پند آموزی برای شما ذخیره شده است »."