چکیده:
در دنیای امروز یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده قدرت، اعم از قدرت سیاسی، اقتصادی، نظامی، فرهنگی و اطلاعاتی، مسأله فناوریهای برتر است که به مولد قدرت تبدیل شده است. تغییر عرصه سیاست بینالملل در نتیجه توسعه فناوریهای پیشرفته، اشکال، ابعاد، دامنه و مکانیسمهای اعمال قدرت را متنوع و پیچیده نموده است. به تبع پیشرفت فناوری برای کشورها مسائل جدیدی در روابط بینالملل بوجود آمد که یکی از آنها دیپلماسی فناوری است. با توجه به تحریمهای تکنولوژیک غرب علیه جمهوری اسلامی ایران این پژوهش در پی پاسخگویی به این سوال است که دیپلماسی فناوری جمهوری اسلامی ایران چگونه میتواند نیازهای دفاعی- امنیتی کشور را تأمین نماید؟ به نظر میرسد که دستیابی ایران به فناوریهای مرتبط با نیازهای دفاعی- امنیتی، مستلزم شناخت دقیق محدودیتهای بینالمللی بر سر راه تأمین فنی ایران و تنظیم راهکارهای مبتنی بر بهبود نهادی، فنی و حرفهای دیپلماسی فناوری برای دور زدن تحریمها و محدودیتهای حقوقی و سیاسی به ویژه با تکیه بر رهیافت منطقهگرایی و سیاست تنشزدایی میباشد. روش مطالعه در پژوهش حاضر، توصیفی و تحلیل ثانویه میباشد. این پژوهش منطقهگرایی را مبنای نظری خود قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
در اين روي کـرد لازم اسـت ديپلماسـي فنـاوري کشورهايي با رقابت بالاي اقتصادي مانند چين ، کشورهاي داراي محدوديت هاي زياد مانند هند، کشورهاي داراي پويش هاي رقيب مانند کره جنوبي ، کشورهاي داراي نظام قـوانين و رفتار متفاوت مانند ژاپن ، کشورهاي پيشرفته با مدل توسعه ي معمول در اروپا، کشـورهاي نجات يافته از ورشکسـتگي هـاي بـزرگ ماننـد برزيـل ، کشـورهاي داراي ورود و خـروج سرمايه هاي مالي و انساني زياد مانند امريکا و کشورهاي داراي نظام هاي علمي - فناوري رو به توسعه ي هم سان با ايران مانند ترکيه ، مصر، سودان و تونس مورد مطالعه و الگوبرداري قرار گيرد ولي از آن جا که فضاي تحريم عليه ايران آن چنان حاد است که بسياري حتـي در غرب و سازمان هاي بين المللي بر شـدت ايـن تحـريم هـا اعتـراض کـرده انـد، لازم اسـت جمهوري اسلامي ايران راهکارهاي خلاقانه اي در عرصه ي ديپلماسي در پيش بگيـرد و يـا ترکيب و تلفيق بومي از ديپلماسي هاي بالا به عمل آورد که روش هـاي کـاربردي را بـراي فضاي کنوني جمهوري اسلامي ايران تعريف کند.
حال اين پرسش مطرح مي شود که ديپلماسي فناوري جمهوري اسـلامي ايـران چگونه مي تواند نيازهاي دفاعي - امنيتي کشور را تأمين کند؟ در پاسخ اين پرسش بـه نظـر مي رسد که دست يابي ايران به فناوري هاي مـرتبط بـا نيازهـاي دفـاعي - امنيتـي ، مسـتلزم شناخت دقيق محدوديت هاي بين المللي بر سر راه تأمين فنـي ايـران و تنظـيم راهکارهـاي مبتني بر بهبود نهـادي ، فنـي و حرفـه اي ديپلماسـي فنـاوري بـراي دور زدن تحـريم هـا و محدوديت هاي حقوقي و سياسي به ويژه بـا تکيـه بـر رهيافـت منطقـه گرايـي و سياسـت تنش زدايي است .