چکیده:
علاءالدین عطاملک جوینی شخصیت کارآمد و موثر دوره ایلخانی در خانواده دیوان سالار جوینی در سال 623 هـ ق به دنیا آمد. وی به رسم آبا و اجداد خویش در عنفوان جوانی توسط پدرش، بهاءالدین، وارد دستگاه امیرارغون آقا حاکم مغول در خراسان، گرجستان و آسیای صغیر گردید. علاءالدین عطاملک به عنوان دبیر مخصوص امیر ارغون رسما در جرگه دیوان سالاران مغول در آمد و در سفرهای متعدد وی به قراقروم پایتخت مغولان حضور داشت. از جمله در یکی از این سفرها بود، که به وی پیشنهاد شد تا به نگارش کتابی در فتوحات مغولان بپردازد. این کتاب تاریخ جهانگشای نام گذاری شد. پس از ورود هلاکو به ایران در سال 654 هـ ق امیر ارغون، عطاملک را به هلاکوخان معرفی نمود و از آن پس عطاملک به عنوان یکی از خواص و ملازمین، هلاکو را در تمامی حوادث و وقایع بزرگ چون فتح قلاع اسماعیلیه و فتح بغداد همراهی نمود. یک سال پس از فتح بغداد در سال 657 هـ ق هلاکو حکومت عراق عرب را به علاءالدین عطاملک سپرد. عطاملک این سمت را تا زمان سومین ایلخان مغول، احمد تگودار، حفظ نمود. عطاملک در تمام مدت فرمانروائی هلاکوخان در منصب حاکم بغداد مصدر خدمات مهم و ذیقیمتی در عراق عرب شد، به طوری که بغداد در دوران ولایت داری وی یکی از ادوار طلائی خود را در عرصه تاریخ جلوه گر ساخت.
Ata Malik Joveini ،the influential and effective charcter in ILkhanid period was born in the bureaucarat family of Joveini in 623(A.H). Following his forefathers traditions ، he entered the court of Amir Arghon the mongol governor of Khorasan ، Georgia ، and Asia minor by his father Baha-e-din in early youth.as the special writer of Amir Arghon، Ata Malik officially joined the Mongol bureaucrats and was present in numerous trips to Mongol capital. Gharaghorom. In one of these trips he was proposed to write a book on Mongols invasions. this book was called Tarikhe Jahagosha. After coming of Holaku to Iran in 656(A.H).Arghun introduced him to Holaku. Afterwards as a special authority and companion he accompanied Holaku in all great events such as the invasion of Baghdad Issmaeelid castles. One year after the invasion of Baghdad in 654 (A.H) Holaku gave the government of the Arab Iraq to him and Ata Malek kept it until the time of the third Mongol IL-khan ، Ahmad tegodar. As the governor of Baghdad Ata Malek was able to perform valuable services in Arab Iraq. As a result، Baghdad experienced one of its Golden ages under the rule of Ata Malek.