چکیده:
امروزه به دلیل تحولات جهان اسلام، تعامل شیعیان با پیروان دیگر مذاهب اسلامی نیازمند بازخوانی و تدبیر است. بر این اساس، سیرة اهل بیت علیه السلام در برخورد با سایر مذاهب اسلامی، میتواند الگوی مناسبی برای شیعیان باشد. بررسی متون دینی و تاریخی نشان میدهد، برخورد ائمه علیه السلام با مسلمانان غیر شیعه بر مبانی خاصی استوار بوده است. مقالة حاضر پس از شناسایی این مبانی، شیوههای برخورد اهل بیت علیه السلام را با سه گروه عامة مسلمانان غیر شیعه، حاکمان غیرشیعه و علمای غیر شیعه به تفکیک بررسی میکند. این پژوهش نشان میدهد، مهمترین روشهای برخورد اهل بیت علیه السلام با عامة مسلمانان غیرشیعه، رعایت مدارا و اخلاق اسلامی، خوشرفتاری، پیشگام شدن در امور خیر، دلسوزی و مهربانی، همکاری در رفع مشکلات، برقراری ارتباط صمیمی و همنشینی و حضور در مراسم مذهبی بوده است. همچنین، برخورد اهل بیت علیه السلام با حاکمان غیرشیعه، در روشهای به رسمیت نشناختن حاکمان غیر شیعه، همکاری در امور مهم اجتماعی مسلمانان و کوشش برای مبارزه با انحرافات دیده میشود. براساس یافتههای پژوهشی حاضر، اهل بیت: در برخورد با علمای غیرشیعه از روشهای احترام و بزرگداشت علما، بحث آزاد و مباحثه علمی و مناظره و انتقاد سازنده استفاده میکردند.
خلاصه ماشینی:
مقالۀ حاضر پس از شناسایی این مبانی، شیوه های برخورد اهل بیت را بـا سـه گـروه عامـۀ مسـلمانان غیـر شـیعه ، حاکمان غیرشیعه و علمای غیر شیعه به تفکیک بررسی مـیکنـد.
این پژوهش با تحقیق در منابع دینی، درصدد یافتن پاسخ این پرسش است که برخورد اهل بیت با پیروان مذاهب اسلامی غیرشیعه ، چگونه و بر چه اساس و معیـاری بـوده است ؟ و آنان در این زمینه به شیعیان و پیروان خود چه دستوری داده اند؟ روشن است که شیعه اهل بیت و دوست دار ایشان ، همان طور که به لحاظ فکری و اعتقادی پیرو آنان است در رفتار، کردار و گفتار خود نیز بایـد بـه سـخنان و دسـتورهای حیات بخش پیشوایان معصوم عمل کند.
٤. تلاش برای وحدت و انسجام اسلامی و پرهیز از عملکرد تفرقه ای روش و سیره اهل بیت در برخورد با مسلمانان غیـر شـیعه ، بـر مبنـای وحـدت و انسجام اسلامی استوار بوده است و پیروان خویش را از عملکرد تفرقه ای برحذر میداشتند.
/ اهل بیت پس از امیرالمؤمنین حضرت علی با سـه دسـته از مسـلمانان غیـر شیعه روبه رو بودند و سبک و سیره آنان در برخورد با این سه گروه ، متفاوت بوده است .
٢. خوش رفتاری و پیش قدم شدن در امر خیر سیره ائمه در برخورد با پیروان مذاهب اسلامی براساس خوش رفتاری بـا آنـان و پیش قدم شدن در امور خیر بوده است و به شیعیان خود در این باره سفارش می کردند.