چکیده:
در شماره
گذشته گوشهای از مبارزات ابراهیم خلیل(ع)را، که در قالب استدلالهای منطقی و
مناظرات شفاهی نمود یافته بود، مورد بررسی و تحلیل قرار دادیم.این مناظرات سامل
رویارویی با آزرو احتجاج با سایر بی پرستان طی چند مرحله میشد که با طرح و تحلیل
دو مسأله به پایان رسید.در این بخش، که آخرین قسمت این مقاله خواهد بود، نخست به مطالعه مناظره
ابراهیم(ع)با ستاره پرستان خواهیم پرداخت و سپس ضمن بررسی و تحلیل یک مسأله کلامی،
صورت و شکل منطقی استدلال خلیل خدا(ع)را مورد تحقیق و پژوهش قرار
میدهیم.مناظرهدیگری که در ادامه، مطرح میشود و مورد وطالعه قرار میگیرد، احتجاح
ابراهیم(ع)با بت پرستان، در بیدادگاه نمرودیان خواهد بود که به سر افکندگی و مغلوب
شدن منطقی بی پرستان و به آتش افتادن و نجات یافتن خلیل خدا(ع)از دوزخ نمرودیان
منجر گردید.سرانجام این مقاله با مطالعه احتجاح ابراهیم(ع)با شخص نمرود و تحلیل
اجمالی آن به پایان میرسد.
خلاصه ماشینی:
"(15) در برابر این نظریات، گفته دیگری نیز وجود دارد که نظر بیشتر دانشمندان و محققان یزرگ اسلامی است و آن، این است که ابراهیم(ع)هم ستاره و ماه و خورشید را احتمالا از پیش مشاهده نموده بود و هم عدم ربوبیت و الوهیت آنها برای وی کاملا معلوم و مسلم بوده است، اما به خاطر احتجاج با قوم خویش که افزون بر بت پرستی به پرستش اجرام آسمانی نیز میپرداحتند، به ظاهر خود را سازگار و موافق آنها نشان داد تا بدین وسلیه ، بیپایگی و بطلان اعتقادت قومش را علنی سازد و آنها را به توحید و دین حنیف فراخواند.
(19) قول سوم نیز صحیح نیست، زیرا از ظواهر آیات مورد بحث، استنباط میگردد که این مناظره جزء اولین احتجاجهای ابراهیم(ع)با قومش بوده است که بعد از احتجاج با پدر و قوم بتپرستش صورت گرفته است، چنانکه در پیش گذشت، ابراهیم(ع)در پایان مناظره با قوم خود و باطل کردن افکار خرافی آنها به ایشان گفت:«یا قوم انی بری مما تشرکون»حال آنکه اگر این مناظره بعد از مهاجرت او از سرزمین پدری خویش در مسیر مسافرتهایش در شهر حران انجام بافله باشد، دیگر خطاب «قوم»بیجا خواهد بود، زیرا در این حالت او در میان اهالی حران کاملا بیگانه بوده است."