چکیده:
نهاد آموزش و پرورش در ایران دوران متفاوتی را سپری ساخته است.در این مقاله سعی
بر این شرح مختصری از وضعیت اولیه نهاد آموزش و پرورش در ایران به دست دهیم.تشکیل
دولت در ایران از زمان مادها آغاز میشود و دولتهای بعدی را هخامنشیان، پاریتان و
ساسانیان به پایان میرسد، را مجموعا دوره ایران باستان انقراض سلسه پادشاهی
ساسانیان به پایان میرسد، را مجموعا دوره ایران باستان میخوانند.در این گفتار،
ابتدا ضمن معرفی محتصر هریک از این دولتها، به مخشصات کلی آموزش و پرورش، که کم و
بیش در تمام این دوران جاری بوده، اشاره میشود و در مرحله بعد شیوههای اجرای آن
مورد بررسی میگیرد.
خلاصه ماشینی:
"دوران اول شامل شکل گیری اولیه و گسترش این نهاد با توجه به شرایط محیطی دورنی بود و بجز برههای از تاریخ که ایران بر نهادهای اجتماعی این مرز و بوم تسلط داشت و حتی تأثیر نسبتا کم یونانیان هم توسط مخالفت شدید ساسانیان با رویه اشکانیان، که تا حدودی تحت تأثیر یونانیان قرار گرفته بودند، به سبب دنبال نمودن تز رجعت به سنتها، زدوده شد.
نهاد آموزشی این دوره نیز به سبب بپذیرش نسبتا کامل فرهنگ اسلامی توسط ایرانیان و بومی کردن مؤلفههای آن به شکل ارگانیک با شرایط محیطی و ساخت ارزشی ایران هماهنگی یافت و از رهیافت آن نظام آموزشیای سامان گرفت که مانند گذشته حاصل کوششهای دورنی نظام اجتماعی ما، و متناسب با سایر اجزای آن بود.
» (14) ویژگیهای کلی آموزش و پرورش ایران باستان آموزش و پرورش در ایران باستان در همه زمانیها یکسان نبوده و در هر دوره، بنا به شرایط ویژه خود، بر جنبه خاصی تأکید بیشتر داشته است؛مثلا در دورهای اهمیت اصلی به پادشاهی بودن و هویت مستقل حکومت ایران بوده و در دوره دیگر جنگاوری و روحیه سلحشوری تقویت میشده و در زمان بعد مذهب اساس تعالیم را تشکیل میداده است.
طبق مباحث مطرح شده چنین بر میآید که آموزش و پرورش ایرانیان باستان متناسب با شرایط محیطی و دیگر مؤلفههای نظام اجتماعی شکل گرفته و همواره نیازهای خود را توجه به امکانات دورنی پاسخ میداده است."