چکیده:
چگونگی مصرف کالاها و خدمات موجود در جامعه و میزان مصرف آنها یکی از دغدغههای جوامع به لحاظ اقتصادی و ارزشی است. در جوامع مبتنی بر ارزشهای اسلامی، مصرف بیرویه و آنچه اسراف و تبذیر نامیده میشود، از مسائل مهم اقتصادی تلقی میشود. مسئله مقاله این است که بعدهای گوناگون مذهب بر نگرش و رفتار مصرفی اثر میگذارد؛ از این رو با رویکردی جامعهشناختی و استفاده از مبانی نظری اقتصاد اسلامی به بررسی بعدهای چهارگانه مذهب (مناسکی، تجربی، پیامدی و شناختی) بر رفتار و نگرش مصرفکننده خانوارهای شهر اصفهان پرداخته میشود.
تحقیق پیش رو با روش پیمایشی و با بهکارگیری پرسشنامه سامان یافته و دادههای مورد نیاز از نمونه 383 نفری از زنان متاهل شهر اصفهان با روش نمونهگیری خوشهای جمعآوری شده است. در پژوهش پیش رو برای بررسی اثر همزمان متغیرها از روش تحلیل مسیر در نرمافزار EQS 6.2 و برای تحلیل همبستگی از نرمافزار SPSS16 استفاده شد. فرضیه اصلی تحقیق وجود رابطه بین بعدهای گوناگون مذهبیبودن با نگرش به مصرف است که یافتههای تحقیق نشان داد بعدهای گوناگون مذهبیبودن با نگرش به مصرف، رابطه منفی معناداری دارند. از سوی دیگر نگرش به مصرف با رفتار مصرفی رابطه معنادار مثبت دارد.
The quality and quantity of consumption of society’s goods and services are two of the societies’ major economic and value concerns. In the societies based on Islamic values, imprudential consumption and the so-called Israf and Tabdzir are viewed as important economic problems. Our topic here is that the religion’s different dimensions affect consumer behavior and attitude. Adopting a sociological approach and using Islamic economics’ theoretical foundations, thus, we have examined the impact of four different aspects of religion - ritual, empirical, consequential, and cognitive - on the consumer behaviors and attitudes of the households in Isfahan.
The research has been performed adopting survey method and using organized questionnaire, and the required data have been collected, using the cluster sampling method, from a 383-member sample of Isfahani married women. In order to examine the simultaneous effect of variables, the path analysis method in the software EQS 6.2 has been utilized, and in order to perform the correlation analysis, the software SPSS16 has been used. Our main hypothesis here is that there is some relation between different aspects of religiousness and the attitude towards consumption. The findings show that these aspects have a significant negative relation with the attitude towards consumption, and that there is a significant positive relation between the attitude towards consumption and the consumer behavior.
خلاصه ماشینی:
"جدول 8: آزمون همبستگی و تحلیل رگرسیون متغیر بعد پیامدی مذهب و رفتار مصرفکننده متغیر r r2 β F sig نگرش به مصرف 367/0 135/0 367/0- 04/46 00/0 تحلیل مسیر تکنیک تحلیل مسیر از جمله تکنیکهای چند متغیره است که افزون بر بررسی آثار مستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته اثرهای غیرمستقیم این متغیرها را نیز مد نظر قرار میدهد و روابط بین متغیرها را مطابق با واقعیتهای موجود در تحلیل وارد میکند (کلانتری، 1385، ص223).
نکتهای که باید به آن اشاره کرد اینکه عدد یادشده بر اساس منطق تحلیل مسیر - که در کتابهای آماری موجودست - به این صورت به دست آمده که ابتدا هر یک از ضریبهای بعدهای مذهب در ضریب متغیر واسطه (37/0) ضرب شده است و در مرحله بعدی حاصل آنها جمع شده است؛ سپس حاصل مربوطه با ضریب بعد پیامدی (141/0) که به طور مستقیم بر رفتار مصرفکننده اثر نهاده جمع شده است و عدد 34/0 که نتیجه نهایی است به دست آمده است؛ در نتیجه متغیرهای دیگری که بر رفتار مصرفکننده جدا از بعدهای مذهبی اثرگذار هستند که در علم اقتصادسنجی با جملههای خطای معادله رگرسیون نشان داده میشود از نظر اثرگذاری وزن بیشتری نسبت به بعدهای مذهب بر رفتار مصرفکننده دارند."