چکیده:
فرایند تولید در ایران مانند دیگر کشورهای در حال توسعه مستلزم بهرهگیری از محیط زیست و در عین حال تخریب آن است. از آنجا که در روند توسعه، مشکلهای زیستمحیطی و اجتماعی افزایش مییابد و این مشکلها به سادگی با سازوکار بازار و قوانین رفع نمیشود؛ در نتیجه وجود اخلاق و بازارهای اخلاقی در حل این مشکلها ضروری است. بازارهای اخلاقی عرضه و تقاضای کالاها و خدماتی است که از نظر مسائل اجتماعی استاندارد بوده و منافع زیستمحیطی داشته باشند. در مقاله پیش رو شاخصهای متعددی برای شناسایی بازارهای اخلاقی معرفی و ایران با کشورهای سند چشمانداز ۱۴۰۴ و نیز کشورهای منتخب توسعهیافته در سال ۲۰۱۲ در این شاخصها مقایسه شده است؛ سپس با استفاده از نرمافزار SAS با روش تحلیل مولفههای اصلی شاخص کلی برای بازارهای اخلاقی معرفی شده است و جایگاه ایران در موقعیت کشورهای سند چشمانداز و مجموعهای ازکشورهای منتخب توسعهیافته و در حال توسعه بررسی شده است. نتیجهها نشان میدهد که شاخص عملکرد محیط زیست بیشترین اثر را بر شاخص کلی بازارهای اخلاقی داشته است و در مرتبه بعدی شاخص حکمرانی خوب قرار دارد. کشورهای منتخب - به استثنای چین - در رتبههای بالای جدول قرار دارند و از بین کشورهای سند چشمانداز کشور گرجستان رتبه اول را دارد. در این میان کشور ایران از نظر شاخصهای بازارهای اخلاقی در رتبههای پایینی قرار دارد.
Production process in Iran, as in the other developing countries, involves exploiting and, at the same time, destroying the environment. Since the environmental and social problems increase in the course of development, and they are not simply solvable by law and market mechanism, observing ethics and existence of ethical markets are necessary in order for these problems to be solved. Ethical market is the place for supplying and demanding goods and services that have environmental benefits and are standard so long as the social issues are concerned. In the present article, we introduce different indexes for identifying ethical markets, and compare, in this regard, Iran with the countries mentioned in the Iran’s 20-Year Vision Plan and also with selected developed countries in 2012. Thereafter, using the software SAS and adopting principal component analysis method, we introduce a general index for ethical markets and compare Iran’s position with that of Vision Plan countries and a set of selected developed and developing countries. The results show that the environment operation index has the greatest effect on the general index of ethical markets, and good governance index takes second place. The selected countries, excluding China, are the top ranked ones in the table, and, between the Vision Plan countries, Georgia ranks first. Iran, with respect to the indexes of ethical markets, ranks low.
خلاصه ماشینی:
"جدول 3: شاخصهای کیفیت زندگی در کشورهای منتخب (برگزیده به وسیله نویسنده از منبع اصلی) نروژ استرالیا کانادا امریکا انگلستان آلمان ازبکستان بلژیک Prosperity 53/3 88/2 50/3 97/1 69/1 71/2 0 97/1 رتبه 1 3 2 12 13 6 16 11 Happiness 4/51 42 6/43 3/37 92/47 2/47 46 1/37 رتبه 1 21 18 25 6 10 13 26 Well being 8/4 4/7 7/7 2/7 7 7/6 1/5 9/6 رتبه 20 2 1 3 5 8 17 6 قزاقستان ژاپن چین عربستان قرقیزستان فرانسه امارات کویت Prosperity 06/1 80/2 78/2 10/2 15/0- 04/2 58/2 59/2 رتبه 14 4 5 9 19 10 8 7 Happiness 7/34 5/47 7/44 46 1/49 5/46 8/31 1/27 رتبه 27 9 17 16 5 12 28 29 Well being 5/5 1/6 7/4 7/6 5 8/6 2/7 6/6 رتبه 14 11 22 9 18 7 4 10 تاجیکستان آذربایجان مصر اردن عراق یمن ایران سوریه Prosperity 69/0- 74/0 75/0- 15/1- 09/0- 13/2- 52/0- 02/2- رتبه 23 15 24 26 18 29 20 28 Happiness 8/47 9/40 6/39 7/51 2/49 43 7/41 1/47 رتبه 7 23 24 3 4 19 22 11 Well being 4/4 2/4 9/3 7/5 5 9/3 8/4 1/4 رتبه 23 25 29 12 19 28 21 26 لبنان ترکیه ارمنستان پاکستان گرجستان Prosperity 56/0- 06/0- 33/1- 03/1- 67/0- رتبه 21 17 27 25 22 Happiness 9/42 6/47 46 1/54 46 رتبه 20 8 14 2 15 Well being 2/5 5/5 4/4 3/5 1/4 رتبه 16 13 24 15 27 منبع: (Abdallah, Michaelson, Shah, Stoll and Marks, 2012).
به طور کلی میتوان بیان کرد شاخصهای عملکرد محیط زیست، سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی و توسعه انسانی برای ارزیابی تأمین حقوق نسلهای فعلی و بعدی و شاخص حکمرانی خوب به منظور بررسی نظارت بر تأمین این حقوق که از ارکان مهم در بازارهای اخلاقی هستند به کار میروند."