چکیده:
قانونگذار ایران در قانون مجازات اسلامی 1392، قیام مسلحانه علیه حکومت و اساس نظام جمهوری اسلامی ایران را در ردیف جرایم حدی و تحت عنوان «بغی» جرمانگاری نموده و طی مواد 287 و 288 برای آن مجازات اعدام و تحت شرایطی حبس تعزیری پیشبینی کرده است. این اقدام قانونگذار در حدی تلقیکردن این جرم از یک سو و پیشبینی مجازات اعدام برای آن از سویی دیگر، ماهیت و احکام این جرم را با چالش جدی مواجه ساخته است. مقاله حاضر با هدف تبیین ماهیت این جرم از نظر حدی یا تعزیریبودن، عمومی یا سیاسیبودن، مطلق یا مقیدبودن، سازمانیافتهبودن یا نبودن و همچنین میزان انطباق یا عدم انطباق احکام آن با معیارها و موازین فقهی به مطالعه تطبیقی آن در فقه امامیه و حقوق ایران پرداخته است.
In the Islamic Punishment Code (approved 1392/2013), the Iranian Legislator has considered armed rebellion against government and foundations of the system of Islamic Republic of Iran as being among offences for which the criminal should be religiously punished. The legislator has labelled it ‘baghy’ and for which, he has considered, in the Articles 287 and 288, execution punishment and in some cases imprisonment. Since the legislator has considered it as an offence for which the criminal should be penanced on the one hand and because of considering execution punishment for it on the other, the nature of and rules concerning this offence have faced serious challenges. To explain the nature of this offence and find whether for which a strict penance should be announced or the judge is free to specify minimum or maximum punishment for it, whether it is a public offence or a political one, whether it is absolute or constrained, organized or unorganized, whether its rules correspond to the juridical standards or not, the present writing goes to discuss it comparatively from the viewpoint of Imami jurisprudence and Iranian Law.
خلاصه ماشینی:
رکن مادی برای اینکه فردی مجرم شناخته شود، باید عملی از او ظهور پیدا کند و این عمل میتواند به صورت فعلی باشدکه قانونگذار انجام دادن آن را نهی کرده است و یا به گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند باغی محسوب و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می گردند (ماده287).
مرتکب جرم مرتکبان جرم بغی اعضای گروهی هستند که بر امام عادل و علیه حکومت اسلامی خروج میکنند این افراد باید دارای شرایط زیر باشند: الف) مسلمانبودن؛ دلیلی که مسلمانبودن باغی را جزء شرایط تحقق بغی قرار داده است، آیه 9 سوره حجرات است.
قانونگذار جمهوری اسلامی ایران در ماده287 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392با بیان اینکه هرگاه گروهی در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کند، باغی محسوب میشوند، میان کفر و اسلام باغی تفاوتی قائل نشده و به طور مطلق اقدام علیه حکومت اسلامی را جرم شناخته است که این امر با آموزههای دینی مغایر بوده و بایستی مورد تجدیدنظر قرار گیرد.
م. ا مصوب 1392 داشتن سلاح را شرط دانسته و چنین مقرر کرده است: «گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران، قیام مسلحانه کند باغی محسوب و در صورت استفاده از سلاح، اعضای آن به مجازات اعدام محکوم میگردند» و در ماده 288 همین قانون آمده است: «هرگاه اعضای گروه باغی قبل از درگیری و استفاده از سلاح دستگیر شوند چنانچه سازمان و مرکزیت آن وجود داشته باشد به حبس تعزیری درجه سه و در صورتی که سازمان و مرکزیت آن از بین رفته باشد به حبس تعزیری درجه پنج محکوم میشوند».