چکیده:
پهنه آبی د ریای خزر همانند همه د ریاها و د ریاچه های بزرگ تحت تاثیر پد ید ه های مختلف هید رود ینامیکی نظیر مد توفان، خیزآب های ناشی از موج و باد ، بالاروی موج د ر منطقه ساحلی و پد ید ه تشد ید ، پیوسته د ر حال تلاطم می باشد . اما د لیل تمامی این پد ید ه ها نیروهای ناشی از مید ان فشار هوا و باد بر پهنه آبی د ریا است. د ر این پژوهش اثرات داده های (مولفه های) فشار هوا و باد د ر ترازهای مشاهد اتی ایستگاه های ترازسنجی بند ر انزلی، بند ر نوشهر، بند ر صد را (نکا) و آشوراد ه مورد بررسی قرار گرفته است. بد ین منظور از د اد ه های ساعتی تراز آب ایستگاه های بالا د ر طی د وره زمانی چهارساله (2003-2000) میلاد ی و همچنین از د اد ه های فشار هوا و باد بر پهنه آبی د ریای خزر با تفکیک های زمانی و مکانی 6 ساعته و 25/ 0 د رجه (25 کیلومتر) د ر طی د وره زمانی چهار ساله به بالا استفاد ه گرد ید . برای بررسی محد ود ه اثرگذاری این عوامل (فشار هوا و باد ) بر د اد ه های ایستگاه های ترازسنجی شبکه های 50 ×50 تا 250×250 کیلومتر (با توالی 50 کیلومتر) به طرف بد نه اصلی د ریا توسعه د اد ه شد . برای تعیین ضرایب و میزان اثر مولفه های باد و فشار هوا از مد ل رگرسیون چند متغیره خطی استفاد ه شد ه است و نتایج برای هر ایستگاه بصورت ماهانه اخذ گرد ید . نتایج بد ست آمد ه نشان می د هد با مد ل سازی مید ان وسیع تری از اثرگذاری فشار هوا و باد بر پهنه آبی مشرف به هر ایستگاه نتایج د اد ه های تراز آب برآورد شد ه و مشاهد اتی همبستگی بیشتری دارند بطوریکه حد اکثر ضریب همبستگی برای مید ان 250×250 کیلومتر، برای ایستگاه های انزلی د ر ماه نوامبر 864/ 0 و نوشهر د ر ماه نوامبر 909/ 0 و صد را (نکا) د ر ماه مارس 893 /0 و آشوراد ه د ر ماه آوریل 873 /0 می باشد .
The Caspian sea like all، seas and great lakes that affected by hydrodynamic phenomenal such as storm surge، wave and wind setup، wave run-up and resonance is always turbulent. In this research، air pressure and zonal and meridional wind are examined in Bandar Anzali، Bandar Noshahr، Bandar Sadra (Neka) and Ashuradeh island water level stations. Thus، the hourly sea water level data of those stations for the period of (2000 – 2003) and also hourly wind (Zonal and meridional wind) and pressure data on sea body in the same period with temporal resolution of 6 hours and 0. 25 degree (25 km) are used. To study the influence of these components (Air pressure، Zonal and meridional wind) on sea water level data، the networks of 50 x 50 till 250 x 250 km. (the sequence of 50 km) were developed in the main body of the sea. To determine the coefficients of air pressure and Zonal and meridional wind the multiple linear Regression model is used and the results for each station were calculated monthly. In the wider field، calculated and observed sea water level data will be more correlated. For example the maximum correlation coefficient at network of 250 x 250 km، for Bandar Anzali and Bandar Noshahr stations respectively are 0.86، 0.91 in Nov. ; for Bandar Sadra (Neka) is 0.89 in Mar. and for Island Ashouradeh is 0.87 in Apr.