چکیده:
نویسنده در این مقاله پس از تعریف دقیق طنز و ویژگی های سروده و سخن
طنزآمیز، به ذکر نمون ههای فراوان طنز در شعر عاشورایی پرداخته است.
تقسیم بندی موضوعی طنز در شعر عاشورایی شامل شکایت از وارونگی دنیا،
انتقاد از ب یوفایی مردم و رسم کوفیان، نکوهش اشقیا و انتقاد ا ز آنان
موضوعاتی هستند که در شعر طنزآمیز عاشورایی بررسی و تحلیل شده اند.
خلاصه ماشینی:
"این تردید و انکار درباره امکان وقوع طنز در شعر عاشورایی، حاصل چند تلقی رایج درباره طنز است که تأمل در آنها ضروری است؛ نخست اینکه طنز را اغلب در برابر جد قرار میدهند و مثلا در بیان احوال شاعران میگویند او علاوه بر اشعار جدی، شعر طنز نیز میسراید؛ دیگر اینکه خنده را از اهداف طنز میدانند و بر این اساس تصور میشود شعر طنز برای خنداندن مخاطب سروده میشود و طبعا اگر شعری مخاطب را به خنده نیندازد، در طنزآوری توفیق نداشته است.
حسین اسرافیلی آن که دیـروز دعوتش میکـرد اینک استاده تیغ کـین در دست دستهایی که قصد بیعت داشت حال با تیغ و دشـنه پیوسته ست (صاحبکار، 1379، ص338) عناصر طنز: تضاد میان ادعا (دعوت از امام) و عمل (تیغ کین در دست) و نیز (دست بیعت) در برابر (دستی که به تیغ و دشنه پیوسته) برای استهزاء حرفهای بیپشتوانه و سستعهدی است.
علی معلم دامغانی به قول «شمر»: «تا یک سوشود این کار» میجنگیم «به قول شمر» هم برهان مطبوعی ست ـ آری ـ قول مشروعیست (معلم، 1388، ص25) عناصر طنز: برای عبارت (به قول شمر) دو تعبیر استهزایی آمده است که به شیوه تهکم بیان شده (برهان مطبوع) و (قول مشروع) که با توجه به متشرعنمایی شمر، متضمن تعریضی ظریف است.
بوزینهای با گناهی درشت: سرقت نام انسان (موسوی گرمارودی، 1380، ص141) عناصر طنز: استفاده از صفت (بوزینه) برای یزید که با الهام از تعابیر قرآن کریم است و پس از آن بیان گناه درشت یزید (سرقت نام انسان) وقتی این گناه را در برابر گناهان و جنایات دیگر یزید قرار دهیم، گزندگی سخن بیشتر نمایان میشود."