چکیده:
اعتماد به نتایج و الگوگیری از پیمایش های دینداری در ایران، مستلزم اطمینان از روایی آنها در سه سطح «مدل»، «سنجه» و «گویه» های آن است. این مقاله با تمرکز بر 12 پیمایش شاخص، به بررسی روایی آنها در سطح سوم پرداخته و آن را نه بر حسب مدعای ایشان در تحصیل روایی؛ بلکه از طریق تامل در فحوای گویه های به کار رفته و میزان انطباق آنها با مقصود سنجش، مورد ارزیابی قرار داده است. نتیجه حاصل از این بررسی نشان می دهد که بخش قابل توجهی از گویه های به کاررفته در پرسشنامه این تحقیقات، مفهوم و مقوله دیگری به جز دینداری و مولفه های ذیل آن را سنجیده اند.
این مقاله ضمن گسترش دایره مفهومی ما در این حوزه، دقت نظر های لازم در ساخت و پرداخت گویه های مورد استفاده در پیمایش های دینداری را نیز افزایش خواهد داد و بر روی هم، گام کوچکی است در مسیر نیل به یک الگوی استاندارد برای رصد دایمی میزان دینداری در ایران.
خلاصه ماشینی:
فهرســت پيمايش هايي که به نظر مي رسد، واجد مشــخصات فوق مي باشند و مورد مراجعه و وارسي اين تحقيق قرار گرفته اند، به شرح زير است : جدول ١: پيمايش هاي مورد بررسي تاريخ عنوان پيمايش کارفرما مجري اصلي اجرا انتشار گرايش هــاي فرهنگــي و نگرش هاي اجتماعي در ايران : پژوهشکده علوم ارتباطي علي اسدي و ١گزارش منتشرنشده از يک نظرخواهي و توسعه ايران همکاران ١٣٥٦١٣٥٣ ملي در سال ١٣٥٣ ٢مطالعه فرهنگ عمومي مشهد ادسارلاه مکيل خفراهسناگ ن و ارشاد حسين بهروان ١٣٧٤١٣٧٤ معاونــت پژوهشــي و ٣ابرجرتسماي يآگاوهفي هان،گنيگردش ر اهياراون رفتارهاي آموزشي وزارت فرهنگ منوچهر محسني ١٣٧٥١٣٧٤ و ارشاد اسلامي نگرش هــا و رفتارهاي ديني نوجوانان مقاله مأخوذ از رساله سيدحسين ٤تهراني و دلالت هــاي آن براي نظريه [١٣] سراج زاده ١٣٧٨١٣٧٥ سکولارشدن دکتري دفتر طرح هاي ملي ٥اروزل )ش ها و نگرش هــاي ايرانيان (موج وزارت فرهنگ و ارشــاد عبدالعلي رضايي ١٣٨٠١٣٧٩ اسلامي عسمـوـامخيت ديونيهنبجراارييابديانشآزـمـوجن يابان ورهشاهي مرکز ملــي مطالعات و ٦ سنجش افکار عمومي - ؟ ١٣٨١ تهران تاريخ عنوان پيمايش کارفرما مجري اصلي اجرا انتشار بررسي عوامل مؤثر بر دينداري جوانان مرکز ملــي مطالعات و ٧و پيامدهاي آن در شهر تهران سنجش افکار عمومي - ؟ ١٣٨٢ دفتر طرح هاي ملي ٨ارزش ها و نگرش هــاي ايرانيان (موج وزارت فرهنگ و ارشــاد محسن گودرزي ؟ ١٣٨٢ دوم ) اسلامي يافته هــاي پيمايــش ملــي تحولات دفتر طرح هاي ملي ٩فگرراهينيـ٣ـا٨ي ١ف:رهنگــي و نگرش هاي وزارت فرهنگ و ارشــاد محسن گودرزي ١٣٨٧١٣٨٣ اجتماعي ايرانيان اسلامي ســازمان ملي جوانان ، گــزارش نهايــي طــرح پژوهشــي : سازمان تبليغات اسلامي ، آماده سازي مقياس دينداري و ارزيابي پژوهشگاه فرهنگ ، هنر و محمد خداياري فرد ١٠سطوح دينداري اقشار مختلف جامعه ارتباطات ، و همکاران ١٣٨٨١٣٨٧ ايران وزارت علــوم ، تحقيقات و فناوري ١١اپييرماان يــش ملي ســنجش دينداري در دمارنشکـجـزوياان ف اکيارارن ســنجي محمدرضا طالبان ١٣٨٨١٣٨٨ دفتــر پژوهش هــاي عباس کاظمي و ١٢دينداري ايرانيان کاربــردي ســازمان 13891389 تبليغات اسلامي مهدي فرجي تحصيــل اعتبار: اعتبار يافته هاي حاصل از پيمايش دينداري، اولا وابســته به «تعريف » شامل و مايزي است از دينداري به نحو عام و ثانيا تابع «معرفي » مطابق و مصدقي است از دينداري خاص همان ديني که جامعه يا جمعيت مورد بررسي ، از پيروان و منتسبان به آن محسوب مي شوند[١٤] و ثالثا منوط به ارائه «مدل » مقبول و «سازه » کاملي است از آن و رابعا تعيين «شــاخص »هاي گويا و «معرف »هاي ١ قابل کشف و شناسايي و بالاخره تدوين «گويه »هاي دقيق و صريح و جهت دار براي عرضه به آحاد مورد بررسي .