چکیده:
رویکرد داستانی، مشاوره و رواندرمانی برگرفته از فلسفه پستمدرن است. از این دیدگاه رفتارهای فرد اغلب یک بازنمایی انتخابی است به این معنی که فرد همه تجربههای زندگیاش را در قصه زندگی خود وارد نمیکند بلکه بر مبنای باورهایش برخی از این تجربهها را از آگاهی دور نگه میدارد و برخی دیگر را مورد توجه و تفسیر قرار میدهد و در داستان زندگی (قصههای خود) بههم میآمیزد. در مواردی، این داستانها بهطور جدی تواناییهای خود را محدود، او را دلتنگ و خودتخریبی را تقویت میکند. قصهدرمانی۱ روشی غیرمستقیم برای انتقال پیامهای مهم در مورد نحوه یادگیری رفتار سازگارانه در یک زمینه اجتماعی است. ابزار آمیزشی و خلاقی است که از طریق آن میتوان مهارتهای مختلفی مانند مهارتهای اجتماعی، حل مسئله و مهارت خودآگاهی را به افراد یاد داد. مقاله حاضر بر آن است که این رویکرد را مورد بررسی قرار دهد
خلاصه ماشینی:
"اصطلاح قصهگویی ممکن است این تصور را ایجاد کند که قصه بخشی از ارتباط جدی محسوب نمیشود بلکه صرفا برای سرگرمی است؛ در حالیکه قصهها به ما میگویند در این جهان چگونه باشیم و این فرصت را میدهند تا دیدگاه خود را نسبت به واقعیت تغییر دهیم.
(فار لانگر۲۰، ۱۹۹۹) و در این فرایند، رویدادهای روزمرۀ زندگی در قالب قصه با معنایی طرح میشود که به مراجع کمک میکند درک بهتری از خودش و دیگران بهدست آورد (آنگوس۲۱ و همکاران، ۱۹۹۹)؛ زیرا قصهها ترکیب قدرتمندی برای سازماندهی و انتقال اطلاعات و معنادهی به زندگی دارند.
(ملانی۲۲، ۲۰۰۴) با ذکر ارزشهای بنیادین استفاده از حکایتها، قصهها و استعارهها را در دوران درمانی از کارزیک (۱۹۸۰) چنین استنباط کرده است: - طرح کردن یا نشان دادن نکات مهم - کمک به افراد برای شناخت خودشان - ارائۀ راهحلهایی برای مشکلات - پروراندن ایدهها و افزایش انگیزش - مدیریت کردن روابط درمانی - تثبیت کردن رهنمودها - کاهش دادن مقاومت - چارچوبدهی و سازماندهی مجدد مشکلات - بازسازی خود (Ego) - الگوسازی شیوهای از ارتباط برقرار کردن - یادآوری قابلیتهای فرد - حساسیتزدایی از ترسهای فرد.
از سوی دیگر در سالهای اخیر اهمیت قصهگویی کودکان در رشد مهارتهای مباحثه و گفتوگوی آنها در سطحی گسترده آشکار شده است (رولینز۲۵، مککاپ۲۶، و بلییس۲۷، ۲۰۰۰) قصهسازی فرایندهای رشد هیجانی و شناختی کودک را تسهیل میکند و به او دیدگاهی نو و خلاق دربارۀ دیگران و روابط بین آنان میدهد.
آکادمی «هرتس» وابسته به دانشگاه انگلستان آموزش تخصصی و ترویج قصهدرمانی را بهعنوان تکنیک و ابزار مشاوره و رواندرمانی مورد توصیه و تأکید قرار داده است؛ زیرا قصه میتواند دریچهای برای نفوذ به دنیای مراجع و شروع سفری به همراه او در جهت کسب سازگاری، تعادلجویی و بهبود روانی باشد."