چکیده:
تصـریح تـابع تقاضـای پـول و شناسـایی عوامـل تـاثیرگـذار بـر آن یکـی از مهـم تـرین و مناقشه آمیزترین مباحث اقتصاد است . همین موضوع سبب شده است اقتصـاددانان نظریـه هـای متفاوتی را در خصوص تقاضای پول ارائه کنند. الگوی پولی سیدراسکی یکـی از جالـب تـرین نظریات درباره تقاضای پول است . سیدراسـکی الگـوی پایـه ای رمـزی را بـا در نظـر گـرفتن مانده های حقیقی پول بسط داد؛ به طوری که بر اساس الگوی وی ، پول نیز وارد تابع مطلوبیت می شود. کاربرد این الگو و بررسی انطباق آن با واقعیـات اقتصـاد ایـران مـی توانـد زمینـه هـای جدیدی را برای محققان فراهم آورد و چارچوب تحلیلی مناسبی را برای تبیین عوامل موثر بـر تابع تقاضای پول ایجاد کند. هم چنین این تحقیق به توسعه و گسترش مباحث نظـری موضـوع کمک خواهد کرد. هدف اصلی این پژوهش ، بررسی و برآورد الگـوی پـولی سیدراسـکی در اقتصـاد ایـران بـا استفاده از تکنیک هم جمعی در دورة زمانی ١٣٨٩-١٣٥٧ است . مطالعة حاضـر ضـمن بررسـی ادبیات موضوع مربوط ، به تصریح تابع تقاضای پول بر اساس الگوی سیدراسـکی کـه یکـی از مهم ترین الگوهای اقتصاد کلان با پایه های خرد است ، می پردازد. برای برآورد رابطة بلنـدمـدت تقاضای پول و به دست آوردن بردار هـم جمعـی ، از سـه رویکـرد انگـل ـ گرنجـر، ARDL و یوهانسن - جوسلیوس استفاده می شود . بردارهای هم جمعی برآوردشده براساس سه روش مزبور حاکی از وجود یک رابطـة تعـادلی بلندمدت بین تقاضای پول سرانه ، مخارج مصرفی سرانه ، نرخ تورم ، نرخ سود بانکی ، نـرخ ارز، درآمد سرانه و شاخص قیمت سهام است . به طوری که مصـرف سـرانه و درآمـد سـرانه تـاثیر مثبت معنی دار و نرخ تورم ، نرخ سود بـانکی ، نـرخ ارز و شـاخص قیمـت سـهام تـاثیر منفـی معنی دار بر مانده های حقیقی پول سرانه دارد.
خلاصه ماشینی:
بردارهای هم جمعی برآوردشده براساس سه روش مزبور حاکی از وجود یک رابطـة تعـادلی بلندمدت بین تقاضای پول سرانه ، مخارج مصرفی سرانه ، نرخ تورم ، نرخ سود بانکی ، نـرخ ارز، درآمد سرانه و شاخص قیمت سهام است .
٤. تجزیه و تحلیل و برآورد مدل در بخش مبانی نظری الگوی سیدراسـکی و بـر اسـاس شـرایط مرتبـة اول اسـتخراج شـده ملاحظه شد که مانده های حقیقی پول تابعی از مصرف ، نرخ تورم و نرخ بهره است : ( به تصویر صفحه مراجعه شود)با توجه به رابطة فوق می توان به صورت ضمنی تابع تقاضای پول سیدراسـکی را بـه شـکل ذیل نوشت : (21)m=f(c,π,r) برای بررسی و برآورد این الگو در اقتصاد ایران بر اسـاس نظریـة سیدراسـکی و هـم چنـین مطالعات انجام شدة قبلی ، معادلة زیر تصریح و برآورد می شود: enmt=β0+β1enct+β2πt+β3rt +β4enERt +β5eny+β6enTEPIX+β7t+β8D+Ut (22) که در آن enmt : لگاریتم نقدینگی حقیقی سرانه ، enct : لگاریتم مصرف سرانه ، πt : نرخ تورم ، rt : نرخ سود بانکی ، enERt: لگاریتم نرخ ارز، eny : لگاریتم درآمـد سـرانه ، enTEPIX: لگاریتم شاخص قیمت سهام بورس تهران ، t : متغیر رونـد ،D: بـردار متغیـر مجازی (متغیر مجازی برای شروع جنگ ١٣٥٩، متغیر مجازی بـرای تصـویب قـانون بانکـداری بدون ربا ١٣٦٢، متغیر مجازی برای تاسیس بانک های خصوصی ١٣٧٨) است .
براساس بردارهای هم جمعی برآوردشده از طریق سـه روش انگـل _ گرنجـر، ARDL و یوهانسن _ جوسلیوس ، می توان به این نتیجه دست یافت که نتایج برآورد هر سه رویکـرد بـا هم سازگار و هماهنگ است ؛ به طوری که مخارج مصرفی سرانه تاثیر مثبت و نرخ تورم ، نـرخ سود بانکی و نرخ ارز بر مانده های حقیقی پول سرانه تاثیر منفی دارد.