چکیده:
مجمع کشورهای صادرکنندة گاز در سال ٢٠٠١ در تهران تاسیس شد. تشـکیل ایـن مجمـع باعث نگرانی کشورهای واردکنندة گاز از شکل گیری یک کارتل گازی شد. از ایـن رو از نگـاه بسیاری از کشورهای مصرف کننده ، تنها دستاورد شکل گیری چنـین مجمعـی ، بـرهـم خـوردن امنیت عرضة گاز و افـزایش قیمـت گـاز خواهـد بـود. شـواهد موجـود در مـورد سـاختار و ویژگی های بازار گاز و کشورهای عضو مجمع دلالت بر آن دارد که با توجـه بـه موانـع پـیش روی مجمع و پیچیدگی های بازار گاز، امکان تبدیل شدن مجمع به یـک کارتـل گـازی وجـود ندارد. از سوی دیگر، با توجه به کاهش شدید قیمت گاز طی ماه ها و سال هـای اخیـر، تـدوین یک الگوی همکاری بین کشورهای عضو برای کنترل حجم صادرات و افزایش قیمت های گاز ضروری به نظر می رسد؛ از ایـن رو در ایـن مطالعـه پـس از ارائـة دو مکانیسـم سـهمیه بنـدی ، مکانیسم بهینة منطبق با شرایط جاری کشورهای عضو مجمع تعیین و به عنوان مکانیسمی برای تعیین سهمیة صادراتی کشورهای عضو GECF پیشنهاد شده است که در صورت اجرایی شدن آن توسط کشورهای عضو، افزایش قابل توجه قیمت گاز چنـدان دور از انتظـار نخواهـد بـود. به علاوه برای تعیین حجم بهینة تولید در هر دوره به عنوان مبنایی برای تعیین سهمیة کشورهای عضو نیز دو روش مبتنی بر مبانی تئوریک پیشنهاد شده است . روش نخست ، پیچیده تـر و در عین حال دقیق تر است .
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر، با توجه به کاهش شدید قیمت گاز طی ماه ها و سال هـای اخیـر، تـدوین یک الگوی همکاری بین کشورهای عضو برای کنترل حجم صادرات و افزایش قیمت های گاز ضروری به نظر می رسد؛ از ایـن رو در ایـن مطالعـه پـس از ارائـة دو مکانیسـم سـهمیه بنـدی ، مکانیسم بهینة منطبق با شرایط جاری کشورهای عضو مجمع تعیین و به عنوان مکانیسمی برای تعیین سهمیة صادراتی کشورهای عضو GECF پیشنهاد شده است که در صورت اجرایی شدن آن توسط کشورهای عضو، افزایش قابل توجه قیمت گاز چنـدان دور از انتظـار نخواهـد بـود.
٧کاهش قیمـت گـاز بـه ویـژه زمـانی اهمیـت بیشتری پیدا می کند که بدانیم قیمت سایر سوخت های فسیلی جایگزین گاز از جمله نفت خـام طی ماه های اخیر روند افزایشی داشته است ؛ از این رو به نظر می رسد توسعة همکـاری هـا بـین کشورهای تولیدکننده و صادرکنندة گاز به ویژه کشورهای عضو GECF برای دسـتیابی بـه یـک سیستم سهمیه بندی و کنترل تولید، اجتناب ناپذیر اسـت .
١. مهم ترین شاخصة یک مکانیسم سهمیه بندی پذیرش و پایبندی اعضاء نسبت به آن است ؛ به علاوه ، شـواهد موجـود در مـورد وضـعیت کشـورهای عضو اوپک ، آن است که مهم ترین دلیل اعضاء برای تخلف و بعضا تمایل آنها به خروج از این سازمان ، نحـوه تعیـین سـهمیه هـای موجـود بـوده ، بـه نحوی که اکثر کشورهای عضو نسبت به سهمیه های تعیین شده برای آنها معترض بوده ، همواره درپی آن هستند تا از طریق چانه زنـی سـهمیة تولیـد و صادرات نفت خود را افزایش دهند و این مسئله از کارایی هر سازمانی از جمله اوپک و GECF خواهد کاست .