چکیده:
به طور بالقوه ثروت منابع طبیعی به ویژه نفت میتواند در رونق اقتصادی کشورها بسـیار سودمند باشد، اما تجربه اقتصادی گویای آن است که بیشتر کشورهای عمـده صـادرکننده منابع طبیعی با رشد اقتصادی بیثبات، بیماری هلندی، فساد، حکمرانـی ضـعیف و توسـعه- نیافتگی روبه رو هستند. با توجه به نقش حیاتی منابع طبیعی در توسعه، پـژوهش پـیش رو بـا استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) بـه بررسـی رابطـه آمـاری بـین صـادرات منـابع طبیعی(بـه عنـوان متغیـر جـایگزین وفـور) و شـاخص هـای حکمرانـی در کشـورهای برگزیدة نفتی و صنعتی طی دورة ١٩٩٦-٢٠١١ میپردازد. شواهد آماری مستحکم اثر منفی صادرات منابع طبیعی را بر شاخص حکمرانی، کیفیت مقررات، تامین قضایی و کنترل فساد در کشورهای برگزیده نفتی تایید میکند. اما به دلیل تقویت ساختارها و نهادهای اجرایی، فنی و نظارتی در کشورهای توسعه یافته عضو OECD، این ارتباط منفی از استحکام آمـاری برخوردار نیست و برای همین در این باره نمیتوان با اطمینان اظهـارنظر کـرد؛از ایـن رو بـه نظر میرسد افزایش درآمدهای ارزی ناشی از صـادرات منـابع طبیعـی در کشـورهای نفتـی مورد بررسی موجب کاهش پاسخگویی و شفافیت ، چرخش مداوم سیاست های اقتصـادی، گسترش رانت جویی، فساد و اقتدارگرایی و تاخیر در نیل به اهداف توسعه اقتصادی خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
اما به دلیل تقویت ساختارها و نهادهای اجرایی، فنی و نظارتی در کشورهای توسعه یافته عضو OECD، این ارتباط منفی از استحکام آمـاری برخوردار نیست و برای همین در این باره نمیتوان با اطمینان اظهـارنظر کـرد؛از ایـن رو بـه نظر میرسد افزایش درآمدهای ارزی ناشی از صـادرات منـابع طبیعـی در کشـورهای نفتـی مورد بررسی موجب کاهش پاسخگویی و شفافیت ، چرخش مداوم سیاست های اقتصـادی، گسترش رانت جویی، فساد و اقتدارگرایی و تأخیر در نیل به اهداف توسعۀ اقتصادی خواهد شد.
در این مطالعه شاخص های حکمرانی به عنوان متغیر وابسته و جایگزینی برای توسـعۀ نهـادی در دو گـروه کشـورهای برگزیدة نفتی و توسعه یافته ، تابعی از صادرات سوخت به ویژه نفت خام و دیگر کانیها به عنوان متغیر جایگزین وفور منابع طبیعی و دیگر متغیرهای کنترل قرار میگیرد.
در واقع یافتـه هـای پـژوهش بیـانگر آن اسـت کـه یـک وابستگی و ارتباط منفی بین وفور و صادرات منابع طبیعی به ویژه نفت و گاز و شاخص های نهادی کیفیت مقررات، سطح مردمسالاری و پاسـخگویی دولـت ، ثبـات سیاسـی و امنیـت اجتماعی، شاخص کنترل فساد و تأمین قضایی و سیستم دادگستری عادلانـه درکشـورهای عمده نفتی مورد بررسی وجود دارد و هرچه اقتصـاد ایـن کشـورها بیشـتر بـه فـروش منـابع طبیعی به ویژه نفت خام وابسته شود، به ترتیب نتایج ذیل را به دنبال خواهد داشت .
Growth, development and natural resources: New evidence using a heterogeneous panel analysis.
Natural resources and the "quality" of economic development.
Natural resources, corruption, and economic growth.