چکیده:
با توجه به پیشرفت فنآوری و گسترش استفاده از آن، به خصوص برنامههایی که روی موبایل قابل نصب هستند، برنامههای ویژۀ چتکردن نیز گسترش یافته است. شبکههای متعدد و بزرگ اجتماعی قابل نصب روی موبایل، از قبیل وایبر، واتساپ، لاین و...، محبوبیت بسزایی در بین جامعه، به خصوص قشر جوان به دست آورده است. این برنامهها که امکان اشتراکگذاری عکس، فیلم و نیز انجام مکالمه را به کاربران میدهند، سبب شدهاند واژهها و رسمالخط متفاوتی در زبان فارسی ایجاد شود که موضوعی قابل بررسی و تحلیل است. از طرفی، اینگونه زبانها موجب زایایی برخی واژهها شده و از نگاهی دیگر، موجب پدید آمدن واژههای جدید شده است و حتی در برخی موارد تغییر معنای کلمات با رسمالخط جدید نیز دیده میشود؛ همانطور که داسکالو، تراوسانـمتیو و دسوس (1386) در میان نقطهنظرات یادگیری مشارکتی که توسط کامپیوتر پشتیبانی میشوند، به اهمیت چت و تأثیرات آن تأکید دارند. در گروههای مجازی افراد مختلفی از تمام نقاط کشور با لهجهها و آداب و رسوم مختلف یافت میشوند که این عامل در تنوع نوشتاری آنها نیز مشاهده میشود. متغیرهای جامعهشناختی مختلف اعم از سن، تحصیلات و جنسیت کاربران موجب پدیدآمدن واژههای جدیدی میشود که میتوان آنها را مورد بررسی قرار داد و برای تحلیل دادهها از قواعد صرفی و معنیشناسی استفاده کرد. در این مقاله از طریق برنامههای نصبشده روی تلفن همراه، مکالمۀ 35 گروه چت که هر کدام 10 تا 50 نفر از دختران و پسران در سنین مختلف را شامل میشدند، به مدت یک ماه مورد بررسی قرار گرفته و واژههای مورد استفادۀ آنها، از دیدگاه صرف و معنیشناسی، تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان داد که علاوه بر اضافه شدن تعداد زیادی واژه به زبان فارسی توسط کاربران، تغییرات چشمگیری در معنی برخی واژههای موجود نیز در کلمات و گفتگوهای کاربران قابل توجه است.
خلاصه ماشینی:
"مثال در زبان چت: هویج (یک نوع سبزیجات) برای ارجاع به افرادی که در گروه مشارکت فعالی ندارند مانند "هویجا بیایید بیرون"، فاز (وضعیت، مرحله) برای پرسیدن اینکه در چه فکر و حالی هستی مانند " فازت چیه یا فاز فوتبال گرفتتم"، استفاده از صفتهای ضعیف، داغون و خراب برای وام واژه "نت" (network) مانند "امشب چ نت داغونه"، زیر آب برای اشاره به کسانی که توی گروه وجود دارند اما در صحبتها شرکت نمیکنند و تنها میخوانند، مانند"زیر ابیا بیایند بیرون"، پرت کردن برای ارجاع به پرت کردن بیرون از فضای مجازی گروه مانند "از گروه پرتت میکنم بیرونا"، پریدن در جمله "نتم میپره" بدین معنا که اتصال اینترنتش قطع و وصل میشود، خلوت برای ارجاع به کسی نبودن در گروههای اینترنتی مانند "امشب چ گروه خلوته"، لنگ و کیسه برای اشاره به طرفدارن تیم فوتبال پیروزی و استقلال، فعل بزن یا بکوب در جملات "لایکو بکوب" و یا "لایکو بزن"، توپول در جمله "شکست توپول خوردم"، لالا برای اشاره به خوابیدن مانند "دارم میرم لالا"، پاکسازی به معنای پاک کردن آدمهای زیادی از گروه، شیک در جمله "شب شیک" به معنای شب خوش، گپ یا GP برای ارجاع دادن به گروه به کار میرود، به نظر میرسد که این وامواژه از زبان انگلیسی وارد شده است و بعد معنای آن تغییر داده شده و به معنای گروه به کار میرود که گمان میرود به علت کلمه "group" کاربران gp را اختصاریافتۀ این واژه میدانند، غواص یا غواصی برای اشاره به کسانی به کار میرود که در گروه هستند اما در بحثها مشارکت ندارند بلکه فقط متنها را میخوانند مانند در جمله "غواصی بلدید" اشاره به آن دارد که تنها بلد هستید بخوانید و جواب ندهید، پیام بازرگانی برای ارجاع به کسانی که هر از گاهی به گروه برای مدت کوتاهی میآیند، شکلاتی در جمله "شب شکلاتی" به معنای شب خوش، کلمات فرع، کپی یا تقلبی برای متضاد کلمه اصل که خود وامواژه (ASL) است، به کار میرود."