چکیده:
خانواده کوچکترین نهاد و گروه اجتماعی است که زیربنای جامعه را تشکیل میدهد. اساس خانواده، برقراری پیوند زناشویی بین زوجین، و پذیرش حقوق و تکالیف مترتب بر آن است. در رابطه با حقوق زن بعد از ازدواج، به دو نوع حق تأکید شده است؛ حقوق مالی و غیرمالی. مهریه و نفقه از حقوق مالی مختص به زوجه هستند. مسئله اصلی این مقاله، بررسی تأثیر عوامل مختلفی مانند جنس، سن، تحصیلات، پایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده، اعتماد اجتماعی، عرف، پایبندی به ارزشهای دینی، همسالان و رسانههای جمعی بر نگرش افراد درخصوص کارکرد مهریه و عوامل تعیین میزان مهریه است. نمونۀ مورد مطالعه شامل 261 نفر از دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی بودند. روش مطالعۀ اسنادی و پیمایشی و ابزار جمعآوری دادهها پرسشنامه بود. نتایج حاکی از آن است که متغیرهای اعتماد اجتماعی، عرف، تحصیلات، پایبندی به ارزشهای دینی، پایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده، رسانههای جمعی، جنسیت، همسالان و سن 65% از نگرش افراد درخصوص کارکردهای مهریه را تبیین میکنند که از بین آنها، متغیر اعتماد اجتماعی بیشترین سهم را داشته است. همچنین متغیرهای ذکر شده 63% از نگرش افراد درخصوص عوامل تعیین میزان مهریه را تبیین میکنند که بین آنها، متغیر عرف بیشترین سهم را دارا است.
خلاصه ماشینی:
مسئله اصـلی ایـن مقالـه ، بررسـی تـأثیرعوامـل مختلفـی ماننـد جـنس ، سـن ، تحصیلات، پایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده، اعتماد اجتمـاعی ، عـرف، پایبنـدی بـه ارزشهـای دینـی ، همسالان و رسانه های جمعی بر نگرش افراد درخصوص کارکرد مهریه و عوامل تعیین میزان مهریه اسـت .
بر میزان آگاهی زنان از حقوق خودتأثیر دارد؟ رئوفی (١٣٨٨) در پایاننامه خود تحت عنوان «بررسی ابعاد اجتماعی و جمعیتـی وضـعیت مهریه در ایران» مطرح می کند که نقش و کارکرد مهریـه در حفـظ کـانون خـانواده، از عـواملی است که اهمیت توجه به موضـوع فـوق را توجیـه مـی کنـد وشناسـایی تـأثیر عـواملی ماننـد اختلافات خانوادگی ، فوت همسر، گرفتن طلاق وضرب وجرح همسر بـر اقـدام بـرای مطالبـه مهریه ، از اهداف اجرای پژوهش بود.
یافته های پژوهش جدول ١:آزمون همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و وابسته مقدار ضریب شماره متغیرهای مستقل متغیرهای وابسته سطح معناداری همبستگی پیرسون عوامل تعیین کننده ١ پایگاه اجتماعی و -0/126 0/042* میزان مهریه اقتصادی کارکرد مهریه 0/023 0/710 عوامل تعیین کننده ٢ تحصیلات -0/16 0/8 میزان مهریه کارکرد مهریه -0/216 0/00* عوامل تعیین کننده 0/208 0/001* ٣ عرف میزان مهریه کارکرد مهریه 0/036 0/559 عوامل تعیین کننده پایبندی به ارزشهای -0/046 0/461 4 میزان مهریه دینی کارکرد مهریه 0/108 0/083 عوامل تعیین کننده 0/000* 0/261 ٥ اعتماد اجتماعی میزان مهریه کارکرد مهریه 0/262 0/000* عوامل تعیین کننده 0/27 0/069 ٦ سن میزان مهریه کارکرد مهریه -0/135 0/029* عوامل تعیین کننده 0/786 0/017 ٧ گروه همسالان میزان مهریه کارکرد مهریه 0/051 0/409 عوامل تعیین کننده 0/155 -0/088 8 میزان مهریه میزان استفاده از رسانه کارکرد مهریه -0/007 0/905 با توجه به جدول فوق از بین متغیرهای مسـتقل ، بـین متغیـر پایگـاه اجتمـاعی -اقتصـادی خانواده و عوامل تعیین کننده میزان مهریه با سطح معناداری٩٥% رابطه وجود دارد و با توجه به منفی بودن علامت ضریب همبستگی بین دو متغیر رابطة غیرمستقیم برقرار است .