چکیده:
هدف اصلی این پژوهش بررسی تطبیقی قابلیت های دو رویکرد جدید در حوزه آسیب شناسی تربیت دینی میباشد. برای دست یابی به این هدف از روش تحلیل و تفسیر انتقـادی مفـاهیم و نیـز قیـاس عملـی و الگـوی فرانکنا بهره گرفته شد. یافته های حاصل از این پژوهش نشان داد که هـر دو رویکـرد سـنت گـرا و نـوگرا بـا وجود تفاوت هایی که در مبانی فلسفی با یکدیگر دارند، با کثرت گرایی و مدارا همراه هستند. سـنت گرایـی نصر بر گوهر ادیان و وجه عرفانی و زیبایی شناختی آنها تکیه میکند و قائل به وحدت متعالیه ادیـان اسـت و بر پشتوانه متافیزیکی اخلاق در تربیت دینی تاکید ویژه ای دارد. نوگرایی ابوزید نیز بر تاویل و درک فحـوای نصوص دینی و جدایی دین و معرفت دینی تکیه میکند. از این رو، با انحصارگرایی در فهم دیـن سـازگاری ندارد و تا حد ممکن تفسیر از دین را هرچه معقول تر و مقبول تر مینماید. تربیت دینـی سـنت گـرای نصـر بـه خودشناسی و تربیت اراده و خواسته ها و نیز هیجان ها و عواطف میپردازد. در حـالی کـه رویکـرد نوگرایانـه ابوزید به تربیت تواناییهای ذهنی در جهت روشنگری، آزادی و عدالت و برابری انسان ها میپردازد.
خلاصه ماشینی:
ايـن مسئله نيز از نظر آنان مي تواند در عرصه تربيت ديني آسيب زا باشد که در اين حالت دين به ابزاري تبـديل مي شود تا به وسيله آن افراد به خواسته هاي خود برسند و به هر نحوي آن را با شرايط موجود وفق دهند.
نوانديشان ديني نيز به اين دليل به سنت گرايان خـرده مـي گيرنـد کـه نسـبت بـه دستاوردهاي جديد بشر، همچون مدرنيته و حقوق بشر غفلت مي ورزند و تمايلي ندارنـد کـه در پرتـو ايـن مفاهيم به بازسازي انديشه ديني همت بگمارند (١٩٨٨ ,Nasr).
نقدي بر انديشه هاي سنت گرايانه سيد حسين نصر انسجام دروني آراء سنت گرايان و دفاع از گزاره هايي از قبيل تفکر شهودي و تبيـين امـر قدسـي و حکمت خالده و تکيه بر سيره پيشينيان صالح در مواجهه با نظرات مسلمان نوگرا ماننـد نصـر حامـد ابوزيـد مورد نقد و چالش قرار گرفته است .
پس احکام اسلامي در ارتباط با زمان نزول آن معنا پيدا مي کند و کساني که امـروزه مـي خواهنـد احکام فقهي به ويژه حدود اسلامي را پياده کنند، نص قرآني را از واقع جدا مي کنند و در نتيجه هدف دين را انکار مي کنند، چون تصورشان اين است که قرآن نص مطلـق اسـت کـه بـر واقـع مطلـق قابـل اجراسـت (٢٥٣ .
سنت گرايي از چشم انداز حکمت متعاليه ، تفسيري از دين ارائه مي دهد که در اين چشم انداز دين ماهيـت سـنت گرايانـه پيدا مي کند و نوگرايي نيز از چشـم انـداز فلسـفه هاي جديـد و بـا تکيـه بـر عـدالت اجتمـاعي و آزادي بـه بازسازي و نوسازي مفاهيم ديني مي پردازد.