چکیده:
بر اساس آموزه های اسلامی لازم است تا اصلاحگری، محور تمام نهضت ها و انقلاب های اجتماعی قرار گیرد. این حقیقت در بزرگ ترین نهضت ها و انقلاب های اصلاحی تاریخ؛ یعنی بعثت پیامبران آشکارا قابل مشاهده است. به همین دلیل می توان گفت که نهضت های اصلاحی در اسلام همواره با تکیه بر آموزه های قرآنی و روایی شکل گرفته اند. تاریخچه این نهضت ها آشکارا بیانگر این واقعیت است. در قرآن کریم و بیانات امام علی در نهج البلاغه، اموری را می توان به عنوان مولفه های پیروزی این نهضت ها برشمرد. در این مقاله به برخی از مهم ترین این عوامل مانند ایمان، صبر، تقوا، اتحاد، رهبری، برادری، دشمن شناسی، نیرومندی، مشارکت عمومی، امدادهای غیبی ، عدالت طلبی و عبرت آموزی و چگونگی نقش آنها در پیروزی پرداخته شده است.
It is necessary، according to the Islamic doctrines، that reformation to become pivotal in all social movements and revolutions. This reality is observable in the greatest reformative movements and revolutions of history، i.e.، Divine Missions of the Prophets. For this reason، it can be said that the reformative movements in Islam have always been developed with reliance on the Qur’ānic and narrational teachings. The history of these movements obviously suggests this reality. There are some factors in the Holy Qur’ān and the sayings of Imam ‘Alī (A.S.) in Nahj al-Balāgha that can be considered as components for the victory of these movements. In this article، some of the most significant of these factors are touched upon، such as faith، patience، unity، brotherhood، knowing the enemy، strength، public participation، assistance from the unseen world، justice seeking، learning from one’s past mistakes، and the way they play a role in victory.
خلاصه ماشینی:
مؤلفههای پیروزی و تداوم نهضتهای اصلاحی در قرآن و نهج البلاغه روح الله زینلی 1 چکیده بر اساس آموزههای اسلامی لازم است تا اصلاحگری، محور تمام نهضتها و انقلابهای اجتماعی قرار گیرد.
در قرآن کریم و بیانات امام علی( در نهج البلاغه، اموری را میتوان به عنوان مؤلفههای پیروزی این نهضتها برشمرد.
در یکی تأکید بر این است که انسان خود به تنهایی و با در نظر گرفتن عقل و تجربهاش میتواند اهداف را شناسایی کند و به همین صورت به آنها دست یابد؛ اما در دیدگاه دیگر با پذیرش اعتبار عقل و تجربه، محدودیتهای ابزاری و ادراکی انسان نیز در نظر گرفته میشود.
1 پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که برای پیروزی و کامیابی در اینراه از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه چه عواملی دخیل هستند؟ به عبارت دیگر، اگر حرکت پیامبران و پیروان آنان را نهضت اصلاحی بدانیم، از دیدگاه قرآن کریم و نهج البلاغه، چه عوامل و مؤلفههایی در پیروزی و موفقیت این نهضتها نقش دارند؟ این موضوع همواره مورد توجه اسلام پژوهان به ویژه بسیاری از مصلحان اجتماعی و جامعهشناسان دینی قرار داشته است؛ برای نمونه میتوان به شهید مطهری اشاره نمود.
در اینباره مقالاتی نیز به چاپ رسیده است که میتوان به این موارد اشاره کرد: «قرآن پردازی در اندیشههای اصلاحی»، نوشته رضا بابایی، «بازتاب تفکر اصلاحی در تفاسیر جدید»، نوشته سید حسین هاشمی، «نقش قرآن در شکلگیری نهضتهای سیاسی»، نوشته علیرضا حلم زاده.
در قرآن کریم به برخی از این سنتها با صراحت اشاره شده است و برخی نیز گرچه عنوان سنت در مورد آنها به کار نرفته است، اما به گونهای نوعی سنت را بیان میکنند.