چکیده:
امروزه عصر ارتباطات انسانی است و ریشه بسـیاری از مسـائل و مشـکلات فرهنگـی اجتماعی جامعه ، بتوجهی به ارتباط صـحیح بـا دیگـران اسـت . دقـت در سـیرة زنـدگی اهل بیت (ع ) وتاسی به شیوة رفتاری و سبک زندگی آن بزرگواران همواره متواند مـا را در رسیدن به الگوی مطلوب و اتخاذ روش صحیح زندگی و ارتباط صحیح با دیگران رهنمـون سازد. از میان تاریخ تحولات شیعه ، بدون شک سـفر امـام رضـا(ع ) بـه ایـران از مهـتـرین حوادث محسوب میشود. هرچند این سفر بـا اصـرارهای مـامون ، خلیفـه وقـت عباسـی، صورت پذیرفت ؛ اما در عمل دارای آثار و پیامدهای درخشانی برای ایران بود. در مقاله حاضرتلاش شده است با نگاهی تحلیلی بـر مـدل ارتباطـات انسـانی «برلـو» به عنوان نظریه پرداز حوزة ارتباطات ، سیرة ارتباطی امام رضا(ع ) در سفر مدینه تا مرو بررسـی شود. مطابق این مدل ، چهار ویژگی اصلی ارتباط گر یعنی مهارت ارتباطی، نگرش ها، سـطح دانش و موقعیت فرهنگی و اجتماعی فرد، در سیرة رفتاری ایشان در این سفرقابل مشـاهده است .
خلاصه ماشینی:
مسیر هجرت امام رضا(ع ) پرسشـی اسـت کـه در منـابع تـاریخی مـورد بررسی وتحلیل قرار گرفته ؛ اما مشکل و مسئلۀ مهم ، پرداختن به حوادث و وقـایع در طـول سفر ایشان است که تقریبا متوان گفت منابع در این موضوع ، مگر در چنـد مـورد از وقـایع مهتر مانند حدیث سلسلۀالذهب ، مسکوت مانده اند.
دربارة مسیر حرکت ایشان دو نقل متفاوت درتاریخ ذکرشده است که این نوشته مجـالی برای بررسی آنها ندارد، اما آنچه مسلم وقطعی است اینکه چون امام رضا(ع ) شخصیت مهـم و برجسته ای در جهان اسلام بودند، مأمون تلاش می کردتا ایشان را از شهرهای شیعه نشـین و مکان های معروف عبور ندهدتا مهرورزی مردم به ایشان ، پایه های حکومت او را به خطـر نیندازد.
(ع ) این نوشته تلاش می کند با بررسی وتحلیل متون و اسنادتاریخی هجـرت امـام رضـا ، به آنچه در متون تاریخی ، مقاله ها و کتاب های نگارش شده مغفول مانـده اسـت ، یعنـی ابعـاد مختلف این چهار ویژگی در سیرة ارتباطی امام رضا(ع ) در سفر مدینه تا مرو بپردازد.
اما مأمون با ناآگاهی و ناباوری تمام خیال می کند دعای ایشـان مسـتجاب نشده و جایگاهشان نزد مردم کم رنگ خواهد شد و از حضرت تقاضا می کندتـا نمـاز بـاران بخواند و این امام رضا(ع ) است که با آگاهی کامل از نگرش های خود و مخاطبان و با امید بـه عنایت حتعالی پیروز میدان می شوند.
آنچه مهم است اینکه امام (ع ) از انواع ارتباطات انسـانی بـه تناسـب شرایط زمان و مکان و نیاز مخاطب استفاده می کردند و این متواند الگویی برای مـدیران و مبلغان ما در ارتباط مؤثر با افراد باشد.