چکیده:
طی دهه های اخیر دگرگونی های اجتماعی و اقتصادی بسیاری در جامعه ی ایران رخ داده که زمینه ساز تغییرات دامنه دار در آرایش، مناسبات و هویت طبقات جامعه ی کنونی ایران شده است. یکی از متونی که در آن، موضوع طبقه و مناسبات طبقاتی، در مختصاتی کوچک، بازنمایی شده، فیلم جدایی نادر از سیمین است. بر همین اساس، در این مقاله تلاش شده است تا طبقه و مناسبات طبقاتی در این فیلم با رویکرد بازنمایی و روش نشانه شناسی تحلیل و بررسی شود. مطالعه ی رمزگان فیلم، نشان داد که در این اثر، دو طبقه ی متوسط و فرودست (کارگر) بازنمایی شده اند. طبقه ی متوسط در این متن از لحاظ هویتی، طبقه ای نوگرا، متمایل به غرب، اما آشفته و ازهم گسیخته است. طبقه ی فرودست نیز به مثابه طبقه ای در مضیقه، بازنمایی شده که رویکرد غیر عرفی و مذهبی به مسائل دارد و به لحاظ زیست جهان در ساحت سنت سیر می کند. فیلم همچنین صورت بندی طبقاتی جدیدی از جامعه ی ایرانی و مناسبات فیمابین ارائه می کند و ضمن بازنمایی تقابل های طبقاتی و ساختی، روایت گر جدایی و شکاف های عمیق و گسترده در سطوح مختلف جامعه ی ایرانی است که همواره بوسیله ی اعضای طبقات، در قالب تمایزهای خود از دیگری برجسته و بازتولید می شود و سویه های ایدئولوژیک و آنتاگونیستی به خود می گیرد
خلاصه ماشینی:
بازنمایی طبقه و مناسبات طبقاتی در سینمای ایران مطالعه ی موردی فیلم «جدایی نادر از سیمین » محمد رضایی ١ آرش حسن پور٢ شیرین دانشگر٣ تاریخ دریافت : ٩٢/١٢/١٥ تاریخ پذیرش : ٩٣/٥/٢ چکیده طی دهه های اخیر دگرگونی های اجتماعی و اقتصادی بسیاری در جامعه ی ایران رخ داده که زمینه ساز تغییرات دامنه دار در آرایش ، مناسبات و هویت طبقات جامعه ی کنونی ایران شده است .
اما در بین فیلم های مورد اشاره ، خاص بودگی این اثر بدین جهت است که «جدایی نادر از سیمین » متنی است که کانون منازعه ی روایتی خود را ورای طبقه ی مؤلف متن قرار / می دهد.
نگارنده همچنین توضیح می دهد که طبقه ی متوسط جامعه در طرح و رواج ارزش های مدرن مانند، فردگرایی ، حقوق اقلیت ها، زنان ، و آزادی ها فردی و اجتماعی بسیار مولد / و خلاق اند؛ اما این خصیصه ها لزوما در سینمای ایران بازنمایی نمی شود.
قاسمی ، آقابابایی و صمیم (١٣٨٧) در مقاله ای با عنوان «نقش و پایگاه اجتماعی زن و مرد در فیلم های دهه هفتاد سینمای ایران » با روش تحلیل محتوای کمی ، بدین نتیجه رسیدند که در این آثار پایگاه اجتماعی مردان بالاتر از پایگاه اجتماعی زنان بازنمایی شده است .
تحلیل همنشینی جدایی نادر از سیمین بازنمایی کننده مسائل و مناسبات دو خانواده از دو طبقه جامعه ایران درباره ، طلاق ، مهاجرت ، کشمکش های طبقاتی ، در مضیقه بودن طبقه کارگر و آسیب دیدگی طبقه متوسط به لحاظ عاطفی و خانوادگی است .