چکیده:
طی چند دهه اخیر نهاد خانواده و نظام خویشاوندی، در پی نوسازی و نوگرایی، تغییر و تحولات ژرفی را تجربه کرده است. گذر از سنت به مدرنیته سبب شده است که نهاد خانواده و کارکردهای آن در جامعه ما به شدت دگرگون شود. در همین راستا این مقاله درصدد واکاوی این مسئله است که آیا عناصر نوگرایی در حمایت خویشاوندی خانوادهای شهر یزد نقش داشتهاند؟ یافتههای تحقیق حاضر، که با تکنیک پیمایش، ابزار پرسشنامه، و نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از 384 سرپرست خانوارهای شهر یزد به دست آمده است، نشان میدهد که پاسخ این سوال مثبت است. بدین ترتیب بین متغیرهای زمینهای درآمد، سن، و جنس، رابطه معنیداری با حمایت خویشاوندی وجود دارد. در بین مولفه های نوگرایی، فردگرایی عمودی، سودگرایی، و عرفیشدن، رابطه معنیدار و معکوسی با حمایت خویشاوندی وجود دارد. همچنین متغیر جمعگرایی نیز رابطه معنیدار و مثبتی با حمایت خویشاوندی نشان داد. اما دو متغیر عقلانیت و فردگرایی افقی رابطهای با حمایت خویشاوندی نداشتند. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که این تحقیق بیش از 17 درصد از واریانس حمایت خویشاوندی در بین خانوادههای شهر یزد را تبیین کرد
خلاصه ماشینی:
Giddens وجود آمده که خود منجر به ایجاد تغییراتی در ساختار و کارکردهای نهادهای اجت فرایند نوسازی ، انشقاق ، گسست و تضعیف در عوامل همبسته اجتماع سنتی و نهادهای متعارف آن به ماعی از جمله نهاد خانواده و خویشاوندی شده است (عباسی شوازی و صادقی ، ١٣٨٤: ٢٨).
در این میان شهر یزد از دیرباز به عنوان شهری سنتی شناخته می شود که روابط خانوادگی از استحکام و کیفیت بالایی برخوردار است و عموما جمع گرایی و توجه به منافع کل جامعه و همچنین احترام به ارزش ها و هنجارهای خانواده اهمیت زیادی دارد.
مهم ترین خصلتی که در جامعه سنتی یزد وجود دارد قدرتمندبودن روابط اجتماعی بین افراد است ، که با توسعه این شهر به عنوان یکی از شهرهای برتر در عرصه صنعت ، به وضوح می توان فصلنامه علمی -پژوهشی شاهد گسترش عناصر ظاهری مدرنیته در بخش های گوناگون جامعه از جمله خانواده بود.
هدف مقاله حاضر نیز رصد این حرکت شتابناک و بررسی تأثیر عوامل نوگرایی و مدرنیته بر حمایت خویشاوندی خانواده های شهر یزد است .
جدول شماره ٨ نشان می دهد که بین جمع گرایی و حمایت خویشاوندی رابطه معناداری وجود دارد و مقدار ضریب پیرسون بین این دو متغیر ٠/٢٤٩ به دست آمده است .
فصلنامه علمی -پژوهشی در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی تجربی رابطه مؤلفه های نوگرایی بر حمایت خویشاوندی خانواده های شهر یزد پرداخته است .
از دیگر یافته های تحقیق این است که بین سودگرایی و حمایت خویشاوندی رابطه ای معنادار و معوکس وجود دارد.