چکیده:
مقدمه: اعتیاد مسئله است که درحال حاضر، جامعه ایران با آن مواجه است. این پدیده مشکلات عدیده ای برای مصرف کننده و در نهایت کل جامعه به بار می آورد. باتوجه به فراگیری اعتیاد به عنوان یکی از معضلات و آسیب های مهم اجتماعی و گسترش قلمرو استفاده و خریدوفروش مواد مخدر ازسویی و افزایش شهرنشینی از سوی دیگر، بررسی این دو موضوع هدف مطالعه بود و مقاله به دنبال این است که آیا شهرنشینی باعث گسترش اعتیاد شده است. روش: پژوهش از نظر ماهیت و هدف کاربردی است، روش بررسی به صورت توصیفی، تحلیلی و در نهایت تبیین می باشد. داده ها به صورت ثانویه گردآوری از مراکز رسمی از جمله مرکز آمار ایران جمع آوری شده اند. داده ها به صورت مقطعی و گاها سری زمانی می باشند. متغیر وابسته وضعیت اعتیاد و متغیر مستقل ضریب شهرنشینی می باشد. برای سهولت تحلیل ها و رابطه سنجی داده ها به صورت سهمی بی مقیاس سازی شده اند. مقیاس مکانی داده ها استان های کشور می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که ازنظر شهرنشینی، بیشترین درصد شهرنشینی در استان های قم، تهران، البرز، اصفهان و یزد مشاهده می شود. درحالی که در استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، گلستان و خراسان شمالی، کمترین جمعیت در شهرها زندگی می کنند قرار داشتند. در ادامه مقایسه بین رتبه شهرنشینی و رتبه دستگیرشدگان در ارتباط با مواد مخدر در استان های کشور، نشان می دهد که با بالارفتن درصد شهرنشینی میزان اعتیاد نیز بالا رفته است نتایج: تحلیل همبستگی بین رتبه جمعیت و رتبه کشف مواد مخدر بسیار پایین است و حتی درباره کشف مرفین این ضریب 002/0- است. در ضمن سطح معنی داری نیز بیش از ۰٫۰۵ است؛ بنابراین فرضیه صفر رد می شود و بین جمعیت و کشف مواد مخدر رابطه وجود ندارد و میزان کشف مواد مخدر به عامل جغرافیایی و موقعیت ژئوپلتیک بستگی دارد.
خلاصه ماشینی:
در ادامه مقایـسة بـین رتبة شهرنشینی و رتبة دستگیرشدگان در ارتباط با مواد مخدر در استانهای کشور، نشان می دهد کـه بـا بالارفتن درصد شهرنشینی میزان اعتیاد نیز بالا رفته است نتایج : تحلیل همبستگی بین رتبة جمعیت و رتبة کشف مواد مخدر بسیار پـایین اسـت و حتـی دربـارة کشف مرفین این ضریب ٠/٠٠٢- است .
93 مقدمه شهر و شهرنشینی در تاریخ پرفرازونشیب زندگی انسان پدیدة تـازه ای نیـست (پیـران ، ١٣٦٩)، شهرنشینی نزدیک به ٥ هزار سال قبل از میلاد شروع شده است که در پی تحولاتی که در امـر کشاورزی رخ داده ، کشاورزان توانسته اند کمی بیش از نیاز سالیانة خود مواد غذایی تولید کننـد (پاپلی یزدی ، ١٣٨٦).
United Nations Population Division: UNPD اعتیاد به مواد مخدر از معضلات جامعة بشری به شمار می رود که همـة جوامـع را بـه خـود مشغول کرده است (حاجلی و زکریایی ، ١٣٨٧).
- ویژگی های جمعیتی معتادان در کشور ما، اعتیاد طی سال های اخیر روند روبه افزایش داشته و مطابق آمارهـا حـدود ٧٣ درصد جمعیت معتاد کشور زیر چهل سال و میانگین سـنی آن هـا حـدود ٣٥ سـال اسـت (مسکنی ، ١٣٨٧) و این در حالی است که کشور ما بالاترین میزان مصرف مـواد افیـونی در جهان را دارد و عوارض متعدد بهداشتی ، روان شـناختی ، اجتمـاعی و سیاسـی آن سـلامت جامعه را از جهت هات گوناگون به خطر انداخته است (رحیمی موقر، ١٣٨٤) و باتوجـه بـه روند روبه افزونی شهرنشینی و افزایش تعداد معتادان لزوم توجه به این پدیده ناخوشایند را بیشتر و رهایی از این مسمومیت را مسلم تر می کند.