چکیده:
اطلاق فرسودگی به یک بافت، به معنی تأیید سوء کارکردهای اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و ... آن بافت در نظام شهری است که مانع بازتولید مشخصات محله در درازمدت میشود. بافتهای فرسوده به عنوان فرصتی برای مداخلهی موثر برای بهبود زیست شهری همواره مورد توجه مدیریت شهری بوده و در این راستا طی دهههای گذشته اقدامات زیادی عمدتا مبتنی بر مشخصات کالبدی این بافتها در دستور کار نهادهای مسئول قرار گرفته است. به موازات آشکار شدن تبعات نامطلوب مداخلات صورت گرفته در بافتهای فرسوده، رویکرد نوسازی کالبدی جای خود را به رویکرد مشارکتی و محلهمحور و متمرکز بر الگوی حفظ و اصلاح بافت اجتماعی سپرده است و نوسازی در محلهی اتابک واقع در منطقه 15 شهرداری تهران از جمله نخستین اقدامات متکی بر رویکرد اخیر در مدیریت بافتهای فرسوده محسوب میشود. بررسی حاضر با روش ارزیابی تأثیر اجتماعی کوشیده است تا آثار و تبعات اجتماعی ناشی از اجرای این الگوی نوسازی را مورد بررسی قرار دهد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که در کنار برخی تأثیرات مثبت کالبدی، این طرح تأثیرات منفی چون تشدید فرسودگی پلاکهای نوسازی نشده، افزایش فضاهای بیدفاع شهری و تشدید مشکل دسترسیها و معابر به همراه داشته است. از حیث اقتصادی، پیامدهای مثبتی چون افزایش بهرهی مالکانهی ساکنین شرکتکننده در طرح و ایجاد اشتغال و ارتقای عدالت اقتصادی و در عین حال تأثیرات منفی چون بدهکار شدن و کاهش درآمد تعدادی از ساکنین مشارکتکننده در طرح و از بین رفتن توازن عرضه و تقاضای مسکن استیجاری برجای گذاشته است. از حیث اجتماعی تغییر ترکیب اجتماعی محله، کاهش انسجام اجتماعی و حمایت اجتماعی، از هم گسیختن نظام همسایگی پیشین، بروز اختلافات بین ساکنین، تبدیل همسایگیهای افقی به عمودی، افزایش آسیبهای اجتماعی و احساس ناامنی و بیاعتمادی نهادی مهمترین پیامدهای اجتماعی نامطلوب این طرح محسوب میشوند.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره 7 : توزیع جمعیت نمونه بر حسب ارزیابی وضعیت امنیت و میزان بروز آسیبهای اجتماعی پس از اجرای طرح نوسازی در محله پیامدهای نوسازی در سطح محله بهتر شده فرقی نکرده بدتر شده اظهار نشده جمع کل بروز آسیبهای اجتماعی فراوانی 0 21 220 31 272 درصد 0 7/8 3/91 - 100 احساس امنیت در محله فراوانی 0 24 217 31 272 درصد 0 10 90 - 100 وجود فضاهای بیدفاع شهری و بروز آسیبهای اجتماعی از مشخصات کالبدی و اجتماعی متعارف در بافتهای فرسوده محسوب میشوند و به طور طبیعی غالب طرحهای نوسازی برنامهای برای مدیریت این فضاها دارند و در راستای اهداف جانبی کاهش بروز آسیبهای اجتماعی به اجرا درمیآیند.
از حیث اقتصادی، اجرای طرح نوسازی از طریق افزایش قیمت املاک نوسازیشده و نیاز به نیروی کار محلی برای تخریب بناهای فرسوده پیامدهای اقتصادی مثبتی چون افزایش بهرهی مالکانهی ساکنین شرکتکننده در طرح و ایجاد اشتغال و ارتقای عدالت اقتصادی را به دنبال داشته است و در عین حال به دلیل عدم توانایی عودت ودیعهی مسکن و خرید متراژ اضافه، موجب بدهکار شدن ساکنین مشارکتکننده در طرح شده و درآمد کسانی را که پیشتر در مغازههایی فاقد مجوز امرار معاش میکردند و یا مالکینی که بخشی از خانه خود را اجاره میدادند کاهش داده است.
Wai Yi Law, Winnie (2004) Sustainable Urban Regeneration and Social Impact Assessment: A case study of Hong Kong, PH."