چکیده:
از جمله مناسک دینی مسلمانان، از زمان بنای خانه کعبه، زیارت است. ازآنجاکه اسلام مکتبی جامع و واقع گرا بوده و به همه جوانب نیازهای انسان، اعم از دنیایی و آخرتی، جسمی و روحی، عقلی و فکری، احساسی و عاطفی، فردی و اجتماعی توجه کرده است، برخی از اندیشمندان بر این باورند که زیارت تاثیر انکارناپذیری بر سلامت روح و جسم زائر دارد. سازوکار این تاثیر را می توان این گونه تبیین کرد: چون زیارت ترکیبی از گرایش و شناخت بوده و خاستگاه اصلی آن در قلب انسان است، از این طریق شوق و اراده انسان را جهت داده، تاثیراتی بر رفتار انسان می گذارد. در پژوهش حاضر، ضمن تعریف «زیارت»، اماکن زیارتی و اشاره به الگوهای روان شناسی، با تجزیه و تحلیل مبانی روان شناختی زیارت و تاثیرات شناختی، عاطفی و رفتاری آن، به آثار محیط های مذهبی در رشد روحی و روانی، آرامش، تقویت امید، کاهش اضطراب، زمینه سازی برای توبه، کاهش جرم و انحراف، حمایت اجتماعی و الگوپذیری در انسان اشاره شده است.
خلاصه ماشینی:
"روح انسان عجایبیست عظیم آدم از روح یـافت این تعظیم بلعجب روح، روح انسانیست که در این دیوخانه زندانیست (سنائی، 1368: 382) 2-6-6 رابطهی دام و صید: شیخ عطار ضمن بیان تشبیهات گوناگون در بیان رابطهی جسم و جان، تن را در حکم دام و روح را به منزله مرغی میداند که هرگز به ماهیت آن پی نمیبریم: دام تن را مختلف احوال کرد مـرغ جان را خاک در دنبال کرد روح را در صورت پاک او نمود این همه کار از کفی خاک او نمود تنت دامیست، جان مرغی عزیزست نه تن دانی نهجان تا خود چه چیزاست (عطار نیشابوری، 1361: 14) خر بسوز و مرغ جان را کار ساز تا خوشت روح الله آید پیشبــــاز (عطارنیشابوری، 1366: 645) من مرغ لاهوتی بدم، دیدی که ناسوتی شدم؟ دامش ندیدم، ناگهان در وی گرفتار آمدم (مولوی، 1363، دفتر سوم: بیت 179) 3-6-6 رابطهی دانه و زمین: مولانا در مثنوی جسم را مایه عذاب آدمی و نجات را در رستن از قید این قفس برمیشمرد.
حجاب چهرهی جان میشود غبار تنم خوشا دمیکه از آن چهره پرده برفکنم چنین قفس نهسزای چون من خوشالحانیست روم بهگلشن رضوان که مرغ آن چمنم چگونه طوفکنم در فضای عالم قدس که در سراچهی ترکیب تختهبند تنم (حافظ شیرازی، 1368: 214) 7-6 راه رهایی نفس: ابن سینا فرود آمدن حسرتآمیز روح در قالب و مدت اقامت آن را به پرتو نوری تشبیه میکند که با مرگ مضمحل میگردد، چنانکه گویی هیچ نوری ندرخشیده است."