چکیده:
مناطق ساحلی بدلیل وفور امکانات بالقوه جهت توسعه، از دیرباز مورد توجه نوع بشر جهت اسکان و بهرهگیری از این امکانات میباشد و این را میتوان دلیل تمرکز 75 درصد از جمعیت دنیا در شعاع 200 کیلومتری سواحل دانست. مدیریت یکپارچهی مناطق ساحلی(ICZM) روشی است جهت خنثی نمودن اثرات نامطلوب فعالیتهای انسانی در این مناطق. همانطور که گفته شد سواحل شرایط مطلوبی جهت توسعه دارند و یکی از اقدامات جهت توسعهی شهرهای ساحلی و بندرگاه ها ایجاد مناطق آزاد تجاری- صنعتی در آنها میباشد. در این پژوهش با هدف ارزیابی و تعیین اثرات استقرار منطقهی آزادانزلی بر پارامترها و رویکردهای مدیریت یکپارچهی مناطق ساحلی این شهرستان با استفاده از روش کتابخانهای منابع مختلفی همچون کتب، مقالات، پایاننامهها و طرحهای مصوب، مورد بررسی قرار گرفتهاند. از طریق مطالعهی شرایط محیطی و اجتماعی سواحل این محدوده و با بررسی فعالیتها و طرحهای توسعهای منطقهی آزاد تجاری- صنعتی انزلی، تعارضات و تعاملات اقدامات و فعالیتهای این منطقه با اهداف مدیریت یکپارچهی مناطق ساحلی در شهرستان مشخص گردید. بعنوان نتیجه مشخص شد که منطقهی آزاد انزلی به تبع خصوصیات خود به لحاظ شرایط زیست محیطی و همچنین گسترهی فعالیتها، در صورت کنترل و هدایت اقدامات و پروژههای توسعه بالاخص طرح ساخت بندر کاسپین، مجتمع صنعتی و مسکونی و همچنین استفاده از امکانات، میتواند در پیشبرد اهداف مدیریت یکپارچهی سواحل موثر واقع گردد. در نهایت مدلی جهت ایجاد هماهنگی و نظارت بر فعالیتهای منطقهی آزاد در راستای حفظ محیط زیست این منطقه بعنوان مهمترین هدف مدیریت یکپارچهی سواحل در این شهرستان، ارائه گردید.مناطق ساحلی بدلیل وفور امکانات بالقوه جهت توسعه ، از دیرباز مورد توجه نوع بشر جهت اسکان و بهرهگیری از این امکانات میباشد و این را میتوان دلیل تمرکز ٧٥ درصد از جمعیت دنیا در شعاع ٢٠٠ کیلومتری سواحل دانست . مدیریت یکپارچه ی مناطق ساحلی(ICZM) روشی است جهت خنثی نمودن اثرات نامطلوب فعالیت های انسانی در این مناطق . همانطور که گفته شد سواحل شرایط مطلوبی جهت توسعه دارند و یکی از اقدامات جهت توسعه ی شهرهای ساحلی و بندرگاه ها ایجاد مناطق آزاد تجاری - صنعتی در آنها میباشد. در این پژوهش با هدف ارزیابی و تعیین اثرات استقرار منطقه ی آزاد انزلی بر پارامترها و رویکردهای مدیریت یکپارچه ی مناطق ساحلی این شهرستان با استفاده از روش کتابخانه ای منابع مختلفی همچون کتب ، مقالات، پایاننامه ها و طرحهای مصوب، مورد بررسی قرار گرفته اند. از طریق مطالعه ی شرایط محیطی و اجتماعی سواحل این محدوده و با بررسی فعالیت ها و طرحهای توسعه ای منطقه ی آزاد تجاری- صنعتی انزلی، تعارضات و تعاملات اقدامات و فعالیت های این منطقه با اهداف مدیریت یکپارچه ی مناطق ساحلی در شهرستان مشخص گردید. بعنوان نتیجه مشخص شد که منطقه ی آزاد انزلی به تبع خصوصیات خود به لحاظ شرایط زیست محیطی و همچنین گسترهی فعالیت ها، در صورت کنترل و هدایت اقدامات و پروژههای توسعه بالاخص طرح ساخت بندر کاسپین ، مجتمع صنعتی و مسکونی و همچنین استفاده از امکانات، میتواند در پیشبرد اهداف مدیریت یکپارچه ی سواحل موثر واقع گردد. در نهایت مدلی جهت ایجاد هماهنگی و نظارت بر فعالیت های منطقه ی آزاد در راستای حفظ محیط زیست این منطقه بعنوان مهمترین هدف مدیریت یکپارچه ی سواحل در این شهرستان، ارائه گردید.
خلاصه ماشینی:
"جدول ١: تعاریف مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کمسیون اروپا(EC) فرآیندی پیوسته جهت حفظ و ارتقاء مناطق ساحلی و تنوع زیستی، مدیریت منبع ,European Commission) کارامد جهت تعیین بهترین کاربری 1999) بانک جهانی(WB) فرآیندی حکومتی با چارچوب قانونی، منبع (٢٠١١:٣ ,Athialy) یکپارچه شدن اهداف توسعه با اهداف زیستی مناطق ساحل سازمان همکاری فرایندی جهت استفاده از منابع ساحلی منبع (١٩٩٣:١٨ ,OECD) توسعه اقتصادی(OECD) و رفع تعارضات ذینفعان برنامه محیط زیست سازمان ملل فرآیندی توافقی و انعطاف پذیر برای Coastal Zone Management) متحد(UNEP) مدیریت منابع در راستای توسعه پایدار (٢٠٠١ ,in Mediterranean سورنسون و همکاران فعالیتی پویا با استراتژی هماهنگ منبع ,Sorenson) (١٩٩٣:٣ کننده بخش های بهره بردار از منابع ساحلی پذیرش مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی، طی"اجلاس زمین " در ١٩٩٢ ریودوژانیرو از سوی کشورهای ساحلی، بازتابی از وضعیت شکننده ای است که بر این نوارهای حیاتی کره زمین حاکم است .
١- رویکرد حفاظت محور: صیانت از محیط زیست مناطق ساحلی و توجه به اصل بهرهبرداری پایدار از منابع ٢- رویکرد توسعه محور: توجه به مقوله رشد اقتصادی- اجتماعی مناطق ساحلی کشور ٣- رویکرد مدیریتی: تاکید بر همکاری مستمر و تعاملی بخش های بهره بردار و ناظر از سواحل کشور (برآیند مطالعات ICZM کشور، ٩:١٣٨٨) ٢- فرآیند انجام پژوهش در این پژوهش با مطالعه منابع مختلف بالاخص کتاب Coastal Zone Management Handbook نوشته ی جان کلارک پارامترها و مواد مطرح در مدیریت یکپارچه ی سواحل استخراجشده و همچنین با مطالعه ی محیطی و اجتماعی محدوده ساحلی منطقه آزاد انزلی و مشخص نمودن پارامترهای دخیل در مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی شهرستان و همچنین بررسی طرحها و برنامه های در نظر گرفته شده، به نوعی آیندهنگری صورتگرفته و در آن به تعیین تعاملات و تعارضات استقرار منطقه ی آزاد و مدیریت یکپارچه ی مناطق ساحلی پرداخته شدهاست ."