چکیده:
در جهان امروز نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی تحت تأثیر تباین های جغرافیایی ، الگوهای فضایی جمعیت و فعالیت ویژه ای را بوجود آوردند که توسعه مناطق را تحت تأثیر قرار داده است. این الگوی فضایی جمعیت و فعالیت در سطح زمین شبکه ایی از سکونتگاهها را بوجود می آورده که با توجه به تباینات ذکرشده و منابعی که در اختیار دارند ، نقش کلیدی و مهمی را در توسعه مناطق بازی می کند . در همین راستا ، هدف عمده این مقاله بررسی نقش کلیدی شبکه شهری بر توسعه منطقه ایی در محیط ساحلی استان مازندران است . در این مقاله با توجه به نوع تحقیق(توصیفی-تحلیلی) از دو دسته روش فنون تحقیق (تحلیل رگرسیون ، تکنیکهای ترسیمی و مشخص کننده های ریاضی) و تکنیکهای تخصصی (شاخص های نخشت شهری ، مئل رتبه-اندازه،مدل رتبه-اندازه تعدیل یافته ، مدل نقطه جدایی ، مدل اندازه شهرنشینی و اشتغال) استفاده شده است . از جمله نتایجی که این پژوهش به آن دست یافته است عبارت است از ؛ میزان نخست شهری در استان مازندران هیچ وابستگی و یا همبستگی با میزان شهرنشینی این استان ندارد ، شبکه شهری استان مازندران دارای الگوی مسلط خطی پیوسته با هسته های پراکنده است ، میزان شهرنشینی شهرستان های استان و درصد شاغلین این شهرستان ها کاملا" در ارتباط با یکدیگرند ، اما شهرنشینی در استان مازندران در بین سه بخش اقتصادی صنعت ،خدمات و کشاورزی به بخش خدمات نزدیکتر بوده و این بخش تأثیر زیادی در شهرنشینی استان و بالعکس داشته است.در جهان امروز نابرابریهای اجتماعی و اقتصادی تحت تأثیر تباین های جغرافیایی ، الگوهای فضایی جمعیت و فعالیت ویژه ای را بوجود آوردند که توسعه مناطق را تحت تأثیر قرار داده است . این الگوی فضایی جمعیت و فعالیت در سطح زمین شبکه ایی از سکونتگاهها را بوجود می آورده که با توجه به تباینات ذکرشده و منابعی که در اختیار دارند ، نقش کلیدی و مهمی را در توسعه مناطق بازی می کند . در همین راستا ، هدف عمده این مقاله بررسی نقش کلیدی شبکه شهری بر توسعه منطقه ایی در محیط ساحلی استان مازندران است . در این مقاله با توجه به نوع تحقیق (توصیفی-تحلیلی) از دو دسته روش فنون تحقیق (تحلیل رگرسیون ، تکنیکهای ترسیمی و مشخص کننده های ریاضی) و تکنیکهای تخصصی (شاخص های نخشت شهری ، مئل رتبه -اندازه،مدل رتبه -اندازه تعدیل یافته ، مدل نقطه جدایی ، مدل اندازه شهرنشینی و اشتغال) استفاده شده است . از جمله نتایجی که این پژوهش به آن دست یافته است عبارت است از ؛ میزان نخست شهری در استان مازندران هیچ وابستگی و یا همبستگی با میزان شهرنشینی این استان ندارد ، شبکه شهری استان مازندران دارای الگوی مسلط خطی پیوسته با هسته های پراکنده است ، میزان شهرنشینی شهرستان های استان و درصد شاغلین این شهرستان ها کاملا" در ارتباط با یکدیگرند ، اما شهرنشینی در استان مازندران در بین سه بخش اقتصادی صنعت ،خدمات و کشاورزی به بخش خدمات نزدیکتر بوده و این بخش تأثیر زیادی در شهرنشینی استان و بالعکس داشته است .
خلاصه ماشینی:
"جدول٣: ضریب مکانی بخش های اقتصادی در استان مازندران [به تصویر مراجعه شود] ٥-١-١-٤- میزان تمرکز شبکه شهری براساس طبقات جمعیتی با توجه به مقایسه های صورت گرفته در زمینه الگوهای شبکه شهری حاکم بر فضای جغرافیایی استان مازندران همچنین مقایسه بخش های اقتصادی و اندازه های شهرنشینی در شبکه شهری این دو منطقه ، الگوی حاکم بر شبکه شهری استان مازندران نوعی "الگوی خطی پیوسته با هسته های پراکنده" بوده که پولاریزاسیون نامحسوسی را به نمایش گذاشته است ، اما نقشی که این الگوهای فضایی از طریق الگوهای جمعیتی توزیع شده در شبکه شهری خود بر توسعه بخش های اقتصادی و از طریق آن بر توسعه منطقه ایی این مناطق ایجاد می کنند متفاوت است ، با توجه به جداول ٥ و مقایسه های صورت گرفته در آن ، الگوی خطی پیوسته با پولاریزاسیون نامحسوس در منطقه ساحل شمالی نمی تواند تأثیر مثبتی بر توسعه منطقه ایی این خرد منطقه داشته باشد ، زیرا نوع توزیع جمعیت در شهرهای مازندران بگونه ایی است که بر بخش خدمات که بخش فعال کننده پتانسیل توریسم استان است تأثیر (٠,٤٤٩) کمی دارد ، و علاوه بر آن با برآورد شیب (٠,٣٩١-) نقش مخربی بر پتانسیل رشد بعدی استان مازندران یعنی کشاورزی دارد.
جدول ٨ تناسب شبکه شهری استان مازندران نسبت به الگوی رتبه - اندازه در سه دوره آماری [به تصویر مراجعه شود] ٥-١-٣- اثبات فرضیه سوم در این بخش برای اثبات فرضیه سوم این پژوهش از تعیین حوزه نفوذ بازار شهرهای استان مازندران بوسیله مدل نقطه جدایی استفاده شده است ، نمودار حوزه نفوذ بازار قطب های عملکردی را نسبت به مرکز استان نشان می دهد ، که عبارت است از : سطح اول(٤٠تا٦٠ درصد): را شهرهای بابل ، آمل و قائمشهر تشکیل می دهند که دارای کمترین حوزه نفوذ در بین شهرهای استان مازندران نسبت به ساری هستند ."